• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لزوم استیذان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



برای بردگان و اطفال و حتی افراد بالغ آزاد، هنگام ورود به اتاق همسران، استیذان لازم است.



برای از بین بردن مهم‌ترین مفسده اجتماعی ( فحشا و فساد جنسی)، به مجموعه‌ای امور از‌جمله آموزش فکری و فرهنگی و ایجاد محیط اجتماعی سالم نیاز است.
یکی از مسائل آموزشی مورد اهتمام اسلام ، مسأله اذن گرفتن افراد (خدمت‌گزاران، کودکان و‌...) هنگام ورود به خلوت‌گاه زن و شوهر است.
[۱] نمونه، ج‌۴، ص‌۵۴۴‌-۵۴۶.


۱.۱ - حکم بردگان و اطفال

بردگان و اطفال ، در سه وقت (پیش از نماز صبح ، پس از نماز عشاء «هنگام خلوت شبانه» و زمان استراحت نیمروزی « ظهر ») برای ورود به خلوت‌گاه زن و مرد باید اذن بگیرند:
«یاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا لِیَستَذِنکُمُ الَّذینَ مَلَکَت اَیمنُکُم والَّذینَ لَم‌یَبلُغُوا الحُلُمَ مِنکُم ثَلثَ مَرّات مِن قَبلِ صَلوةِ الفَجرِ و حینَ تَضَعونَ ثیابَکُم مِنَ الظَّهیرَةِ و مِن بَعدِ صَلوةِ العِشاءِ ثَلثُ عَورت لَکُم‌...».
در این‌که مقصود از «ملک یمین» خصوص بردگان است یا کنیزان را نیز دربرمی‌گیرد
[۳] جامع البیان، مج‌۱۰، ج‌۱۸، ص‌۲۱۴.
[۴] مجمع البیان، ج‌۷، ص‌۲۴۱.
و نیز در این‌که «ملک‌یمین» در همه اوقات یا مانند کودکان، فقط در ۳ زمان مذکور باید اذن بگیرند، میان مفسّران اختلاف است.
[۵] جامع‌البیان، مج‌۱۰، ج‌۱۸، ص‌۲۱۴.
[۶] مجمع‌البیان، ج‌۷، ص‌۲۴۱.
[۷] التفسیر الکبیر، ج‌۲۴، ص‌۲۸.

علّت استیذان را احتمال برهنه بودن و‌... دانسته‌اند:«ثَلثُ عَورت لَکُم»؛ امّا در زمان‌های دیگر، به‌دلیل رفت و آمد مکرّر ایشان و دشوار‌بودن استیذان، کسب اذن لازم نیست
[۸] مجمع‌البیان، ج‌۷، ص‌۱۵۴.
:
«... ‌لَیسَ عَلَیکُم و لا عَلَیهِم جُناحٌ بَعدَهُنَّ طَوّفونَ عَلَیکُم‌...».

۱.۲ - حکم افراد بالغ آزاد

آیه بعد، حکم افراد بالغ آزاد را که باید مثل دیگر افراد بالغ آزاد، در همه اوقات اجازه بگیرند، بیان کرده‌است:
«و‌اِذا بَلَغَ الاَطفلُ مِنکُمُ الحُلُمَ فَلیَستَذِنوا کَمَا استَذَنَ الَّذینَ مِن قَبلِهِم‌...».


کسانی‌که توانایی ازدواج با زنان آزاد را ندارند می‌توانند از کنیزان بهره‌مند شوند؛ مشروط به این‌که از صاحبان آن‌ها اذن بگیرند:
«و‌مَن لَم‌یَستَطِع مِنکُم طَولاً اَن یَنکِحَ المُحصَنتِ المُؤمِنتِ فَمِن ما مَلَکَت اَیمنُکُم مِن فَتَیتِکُمُ المُؤمِنتِ... فَانکِحوهُنَّ بِاِذنِ اَهلِهِنَّ». از این آیه، جایز نبودن نکاح کنیزان بدون اذن مالک استفاده،
[۱۲] مجمع‌البیان،ج‌۳، ص‌۵۵.
و بر بطلان عقد بدون استیذان ادّعای اتّفاق شده‌است.
[۱۳] التفسیر الکبیر، ج‌۱۰، ص‌۶۱.

برخی، عقد را حتّی اگر پس از آن، مالک اجازه دهد، باطل دانسته‌اند.
[۱۴] تفسیر قرطبی، ج‌۵، ص‌۹۳.

شافعی ، از این آیه، لزوم اذن ولی در نکاح زنان آزاد را نیز استفاده کرده‌است.
[۱۵] التفسیر الکبیر، ج‌۱۰، ص‌۵۰.



البیان فی تفسیر القرآن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ تذکرة الفقهاء؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن‌ کثیر؛ تفسیر القمی؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر نمونه؛ جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لأحکام القرآن، قرطبی؛ جامع المدارک؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ حاشیة المکاسب؛ الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره؛ الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیه؛ الفرقان فی تفسیر القرآن؛ فقه القرآن، راوندی؛ قواعد الاحکام؛ کتاب البیع خمینی (قدس سره)؛ الکشاف؛ لسان العرب؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ مستمسک العروة الوثقی؛ مصباح الفقاهه؛ معجم الفروق اللغویه؛ المکاسب؛ المیزان فی تفسیر القرآن.


۱. نمونه، ج‌۴، ص‌۵۴۴‌-۵۴۶.
۲. نور/سوره۲۴، آیه۵۸.    
۳. جامع البیان، مج‌۱۰، ج‌۱۸، ص‌۲۱۴.
۴. مجمع البیان، ج‌۷، ص‌۲۴۱.
۵. جامع‌البیان، مج‌۱۰، ج‌۱۸، ص‌۲۱۴.
۶. مجمع‌البیان، ج‌۷، ص‌۲۴۱.
۷. التفسیر الکبیر، ج‌۲۴، ص‌۲۸.
۸. مجمع‌البیان، ج‌۷، ص‌۱۵۴.
۹. نور/سوره۲۴، آیه۵۸.    
۱۰. نور/سوره۲۴، آیه۵۹.    
۱۱. نساء/سوره۴، آیه۲۵.    
۱۲. مجمع‌البیان،ج‌۳، ص‌۵۵.
۱۳. التفسیر الکبیر، ج‌۱۰، ص‌۶۱.
۱۴. تفسیر قرطبی، ج‌۵، ص‌۹۳.
۱۵. التفسیر الکبیر، ج‌۱۰، ص‌۵۰.



دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «اذن».    



جعبه ابزار