اصلاح (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِصْلاح (به کسر همزه و سکون صاد)، از
واژگان قرآن کریم به معنای ایجاد صلح، سازش و الفت است.
إِصْلاح به معنای ایجاد صلح، سازش و الفت است.
(فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً اَوْ اِثْماً فَاَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلا اِثْمَ عَلَیْهِ) (و كسى كه از انحراف وصيّت‌كننده و تمايل يک جانبه او به بعض ورثه، يا از گناه او بترسد، و ميان آنها را اصلاح دهد، مشمول حكم تبديل وصيت نمى‌باشد و گناهى بر او نيست.)
(اَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَیْنَ النَّاسِ) (و براى اين‌كه نيكى كنيد، و
تقوا پيشه سازيد، و در ميان مردم اصلاح كنيد.)
و نیز به معنی اصلاح و شایسته کردن چیزی است، مثل
(کَفَّرَ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ وَ اَصْلَحَ بالَهُمْ) یعنی «سیّئاتشان را تکفیر و حالشان را اصلاح کرد.»
(وَ اَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی اِنِّی تُبْتُ اِلَیْکَ وَ اِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ) یعنی «برای من در فرزندانم صلاح ایجاد کن.»
و «عَلَیَّ» دلالت دارد که اصلاح به نحوی باشد که او نیز منتفع گردد و آنها به پدر خویش نیکوکار باشند،
مثل
(وَ وَهَبْنا لَهُ یَحْیی وَ اَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ) (و
یحیی را به او بخشيديم؛ و همسرش را كه نازا بود برايش شايسته باردارى ساختيم.)
و نحو
(رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ اَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ اَعْیُنٍ) (و كسانى كه مى‌گويند: «پروردگارا! همسران و فرزندانمان را مايه روشنى چشم ما قرار ده...)
(الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ اَمَلًا) (اموال و فرزندان، زينت زندگى دنياست؛ و
باقیات صالحات آثار ماندگار شايسته ثوابش نزد پروردگارت بهتر و اميدبخش‌تر است.)
ظاهرا مراد از باقیات صالحات تمام اعمال و کارهای خیر است و غرض از بقا باقی ماندن نزد خداست، نه این‌که غرض از بقا، باقی ماندن در دنیا پس از مردن شخص باشد، و منظور از باقیات فقط آثار نیک باشد. زیرا بقاء تمام اعمال از ضرورت
اسلام است.
(وَ کُلُّ شَیْ‌ءٍ فَعَلُوهُ فِی الزُّبُرِ • وَ کُلُّ صَغِیرٍ وَ کَبِیرٍ مُسْتَطَرٌ) (و هر كارى را انجام دادند در نامه‌هاى اعمالشان ثبت است، • و هر كار كوچک و بزرگى نوشته شده است.)
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اصلاح»، ج۴، ص۱۴۲.
