آیه کلاله شتایی•
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه کلاله شتایی، آیه ۱۲
سوره نساء ، در باره
سهم الارث برادر و
خواهر مادری ؛ نازل شده در
زمستان می‌باشد.
به
آیه ۱۲
سوره نساء "آیه کلاله شتایی" می‌گویند: (ولکم نصف ما ترک ازواجکم ان لم یکن لهن ولد فان کان لهن ولد فلکم الربع مما ترکن من بعد وصیة یوصین بها او دین ولهن الربع مما ترکتم ان لم یکن لکم ولد فان کان لکم ولد فلهن الثمن مما ترکتم من بعد وصیة توصون بها او دین وان کان رجل یورث کلالة او امراة وله اخ او اخت فلکل واحد منهما السدس فان کانوا اکثر من ذلک فهم شرکاء فی الثلث من بعد وصیة یوصی بهآ او دین غیر مضآر وصیة من الله والله علیم حلیم)؛
"و نیمی از میراث همسرانتان از آن شما(شوهران) است اگر آنان فرزندی نداشته باشند و اگر فرزندی داشته باشند یک چهارم
ماترک آنان از آن شماست(البته) پس از انجام وصیتی که بدان سفارش کرده‌اند یا دینی(که باید
استثنا شود) و یک چهارم از
میراث شما برای آنان است اگر شما فرزندی نداشته باشید و اگر فرزندی داشته باشید یک هشتم برای میراث شما از ایشان خواهد بود(البته) پس از انجام وصیتی که بدان سفارش کرده‌اید یا دینی(که باید استثنا شود) و اگر مرد یا زنی که از او ارث می‌برند کلاله( بی فرزند و بی پدر و مادر) باشد و برای او
برادر یا خواهری باشد پس برای هر یک از آن دو یک شش(ماترک) است و اگر آنان بیش از این باشند در یک سوم(ماترک) مشارکت دارند(البته) پس از انجام وصیتی که بدان سفارش شده یا د ینی که(باید استثنا شود به شرط آنکه از این طریق) زیانی(به
ورثه ) نرساند این است سفارش خدا و خداست که دانای بردبار است ".
واژه "کلاله" دو بار در
قرآن آمده است:
۱. در آیه مورد بحث که
سهم الارث برادران و خواهران مادری را بیان می‌کند و در
زمستان نازل شده است؛ از این رو به "آیه کلاله شتایی" معروف است.
۲. در آیه آخر همین سوره که بیانگر سهم الارث
برادران و خواهران پدری یا پدری و مادری است که در
تابستان نازل شد و به "آیه کلاله صیفی"
شهرت یافته است.
"کلاله" در اصل،
مصدر و به معنای "کلال" یعنی از بین رفتن قوت و توانایی است؛ ولی بعدا به خواهران و برادرانی گفته شده است که از شخص متوفا ارث می‌برند. شاید تناسب آن این باشد که برادران و خواهران از
طبقه دوم ارث هستند، و تنها با نبودن
پدر و
مادر و
فرزند ارث می‌برند، و چنین کسی که پدر و مادر ندارد، مسلما در
رنج است و قدرت و توانایی خویش را از دست داده است؛ لذا به آن‌ها "کلاله" گفته‌اند.
در این آیه، تنها سهم الارث کلاله (
خواهر و
برادر ) مادری بیان شده است؛ زیرا این آیه گرچه به طور
مطلق فرموده است "کلاله"، ولی با توجه به آیه ۱۷۶ همین
سوره و
روایات اهل بیت علیه‌السّلام به دست می‌آید که این آیه فقط به برادران و خواهران مادری مربوط است.
آیه کلاله صیفی .
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«آیه کلاله شتایی».
