احمد بن محمد برزلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بُرزُلی، ابوالقاسم بن احمدبن محمد، نویسنده
مالکی است، از
قبیله بنوبِرزالَه (بُرزُلَه) است.
در
قیروان به
دنیا آمد و مدت سی تا چهل
سال در محضر ابن عَرَفَه و استادان بزرگ دیگر به
تحصیل پرداخت، و در
شهر تونس مدرّس
فقه و امام جامع زیتونه (زیتونه، جامع) شد.
در ۸۰۶ هنگام رفتن به
زیارت کعبه از
قاهره گذشت و در آن‌جا چندین «اجازه» صادر کرد.
گفته‌اند که در ۸۴۱ (به روایت دیگر: ۸۴۲ یا ۸۴۳)، در ۱۰۳ سالگی، در تونس درگذشت.
شهرت او به سبب مجموعه «فتاوی» و «نَوازِل» گردآورده اوست که در دو جلد، با عنوان جامع مسائل الاَحکام مِمّا نَزَلَ مِنَالقضایا بِالمُفتین وَالحُکّام تدوین شده، و چندین
نسخه خطی از آن باقی است.
این کتاب یکی از منابع اصلی المعیار وَنْشَریشی (متوفی ۹۱۴) است و در قرن نهم و دوازدهم دو خلاصه از آن تهیه شده است.
فتواهای بی شماری که برزلی همراه با صاحبان آن‌ها ـ یعنی فقهای مشهوری که زمان و مکانشان را به آسانی می‌توان تعیین کرد ـ ذکر کرده، اثر او را به صورت مهمترین منبع برای تاریخ جامعه افریقیّه در عهد زیریانِ قیروان و مَهدیّون (سده چهارم ـ ششم/ دهم ـ دوازدهم) و بنوحفص (سده هفتم ـ هشتم/ سیزدهم ـ چهاردهم) درآورده است.
(۱) ابن ابی شنب، اجازه.
(۲) ابن مریم، البستان، الجزایر ۱۹۰۸.
(۳) احمدبن احمدبابا تنبکتی، نیل الابتهاج، قاهره ۱۳۲۹.
(۴) محمدبن ابراهیم زرکشی، تاریخ الدولتین، تونس ۱۲۸۹.
(۵) محمدبن عبدالرحمن سخاوی، الضوءاللامع لاهل القرن التاسع، ج ۱، قاهره ۱۳۵۵/۱۹۳۶.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بُرزُلی»، شماره۹۴۵.
