امانت در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امانت، حفظ حقوق مالی و غیر مالی دیگران است.
امانت ضد
خیانت است
و از «ا م ن» به معنای
آرامش ، سکون و بر طرف شدن
خوف و
اضطراب گرفته شده و به معنای تأمین
امنیت حقی از حقوق به وسیله
عهد ،
وصیت و مانند آن
یا به معنای حالتی است که
انسان را به حفظ حقوق دیگران برانگیخته و او را از تضییع یا تصرف در آن باز می‌دارد.
این واژه بر
اعیان نیز اطلاق شده و به مالی که در نزد دیگری به امانت سپرده شود امانت
و به شخص مورد اعتماد که امانت به او سپرده می‌شود «
امین »
گویند.
امانت دو قسم است:
امانت مالکی و آن در موردی است که مالی با اذن
مالک در اختیار غیر قرار گیرد و سبب آن یا عقدی است که امانت موضوع اصلی آن است؛ مانند
ودیعه یا عقدی است که امانت در ضمن آن مطرح است؛ مانند
اجاره ،
عاریه ،
مضاربه و مانند آن.
امانت شرعی و آن مالی است که به اذن شارع در اختیار غیر مالک قرار می‌گیرد و او شرعاً
مکلف به حفظ آن است؛ مانند این‌که باد
لباس کسی را در خانه غیر مالکش بیندازد.
ودیعه نیز به معنای امانت است؛ لیکن تفاوت آن با امانت در این است که
امانت عام بوده و به مواردی که مالی با قصد یا بدون قصد در اختیار دیگری قرار می‌گیرد اطلاق می‌شود؛ اما ودیعه خاص است و تنها امانتهایی را که با قصد و انشا در اختیار کسی قرار داده شود شامل است
، افزون بر این، ودیعه عقدی است که نیاز به ایجاب و قبول دارد و در
متعاقدین شرایط عامه
تکلیف شرط است
، برخلاف امانت که در همه موارد آن این امور لازم نیست.
این موضوع در
قرآن با واژه‌های مختلفی آمده است؛ مانند:«امانت» که ۶ بار استعمال شده،
«امین» که ۱۲ بار به‌کار رفته
و نیز «حَفیظ» یک‌بار،
«حافظون» دوبار،
«حافِظات للغَیب» یک بار
و افعال «
امن » و مشتقات آن ۶ بار
به‌کار رفته است.
الاختصاص؛ الامالی، صدوق؛ بحارالانوار؛ البرهان فی تفسیر القرآن؛ تحف العقول عن آل الرسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ التعریفات؛ تفسیرالتحریر و التنویر؛ التفسیر الکاشف؛ تفسیر نورالثقلین؛ تهذیب الاحکام؛ جامع البیان عن تأویل آی القرآن؛ جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ دعائم الاسلام؛ الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه؛ فرهنگ معارف اسلامی؛ فقه الصادق (علیه‌السلام)؛ فقه القرآن، راوندی؛ القواعد الفقهیه، بجنوردی؛ الکافی؛ کتاب الخلاف؛ الکشاف؛ کنزالعرفان فی فقه القرآن؛ لسان العرب؛ لغت نامه؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ مختلف الشیعة فی احکام الشریعه؛ مستدرک الوسائل؛ مسند احمد بن حنبل؛ مصطلحات الفقه و معظم عناوینه الموضوعیه؛ المغنی والشرح الکبیر؛ مفردات الفاظ القرآن؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ وسائل الشیعه.
دائرةالمعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله«امانت در قرآن»
