زبان ترکی آذری ، یکی از شاخه‌های مهم و اساسی زبان‌های ترکی منشعب از ترکی « اوغوز » است. این زبان بر اثر شرایط مختلف جغرافیایی، دینی و فرهنگی از دیگر زبان‌های ترکی فاصله گرفته و به صورت یک زبان مستقل و دارای ادبیاتی گسترده از ترکی مادر منشعب شده است. در انشعاب و شکل گیری زبان ترکی آذری عوامل متعددی مؤثر بوده است؛ نفوذ اصطلاحات اسلامی، عرفانی و مفاهیم و الفاظ قرآنی سبب شده است تا زبان و ادبیات آذری قالب و شکل خاصی به خود بگیرد. امروزه ترکی آذری یکی از زبان‌های اسلامی شیعی مطرح در جهان است و آثار متعدد اسلامی به این زبان نوشته شده که ترجمه و تفسیر قرآن کریم یکی از آن‌ها است.
ترجمه و تفسیر بعضی از سوره‌های مختلف قرآن، از زمان‌های خیلی قدیم شروع شده است؛ اما قدیم‌ترین تفسیر و ترجمه کامل قرآن، در قرن یازدهم میلادی (قرن‌های پنجم و ششم هجری) به لهجه ترکی «جغتایی» است. در آذربایجان نیز نخستین ترجمه قرآن کریم به این زبان در قرن نهم هجری به دستور اوزون حسن آق قویونلو نوشته شده است.
