• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

توکل مهاجران (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مهاجران در راه خدا، بر پروردگار خویش توکل می‌کردند.



والذین هاجروا فی الله... • ... وعلی ربهم یتوکلون. «آنها که پس از ستم دیدن در راه خدا، هجرت کردند، در این دنیا جایگاه (و مقام) خوبی به آنها می‌ دهیم و پاداش آخرت، از آن هم بزرگتر است اگر می‌ دانستند! • آنها کسانی هستند که صبر و استقامت پیشه کردند، و تنها بر پروردگارشان توکل می‌ کنند.»

۱.۱ - توصیف مهاجرین

"الذین صبروا و علی ربهم یتوکلون". بعید نیست که از سیاق دو آیه مورد بحث، استفاده شود که بیشترین عنایتی که در آن دو است نسبت به وعده ‌ای است که خدا به مهاجرین داده بدون اینکه نظری داشته باشد که خبر دهد قبل از این هجرت اتفاق افتاده یا نه.
و خلاصه از سیاق استفاده می‌ شود که وضع این دو آیه وضع جمله شرطیه است، و گویا، می‌ خواهد بفهماند هر کس که در راه خدا مهاجرت کند اجری چنین و چنان می‌ برد، نه اینکه بخواهد از وقوع هجرت خبر داده و به مهاجرینش وعده نیکو دهد.
آن وقت در جمله "الذین صبروا" مهاجرین در راه خدا را توصیف به صبر و توکل می‌ کند بدون اینکه بخواهد نسبت به عکس العمل مهاجرین در برابر آزار و اذیت مشرکین در ایام توقفشان در میان آنان، اظهار نظری کرده باشد.
و اگر به این دو صفت توصیف فرموده به این عنایت است که این دو صفت در رسیدن به آن غایت حسن که خدا وعده داده کمال دخالت را دارد، زیرا اگر بر تلخی جهاد، صبر نمی‌ کردند و در هنگام هجوم بلاها توکلی به خدا نمی‌ داشتند و همه اعتمادشان به خودشان بود با آن ضعفی که از هر جهت داشتند جا خالی می‌ کردند، و نمی‌ توانستند ایستادگی کنند، آنهم با آن دشمنانی که اصرار و پافشاری در دشمنی خود داشتند، و وقتی به دست دشمن متلاشی می‌ شدند آن اجتماع صالح که خدا وعده داده بود، درست نمی‌ شد و از آن بهره برده نمی‌ شد، و قهرا امر آخرتشان هم تباه می‌ گردید.

۱.۲ - مقام مهاجران

مقام مهاجران در اسلام مقام فوق العاده پر ارجی است، هم خود پیامبر و هم مسلمانان بعد، همگی برای آنها احترام خاصی قائل بودند، چرا که آنها به تمام زندگی خویش، برای گسترش دعوت اسلام، پشت پا زدند، بعضی جان خود را به خطر انداختند، و بعضی مانند صهیب از همه اموال خود چشم پوشیدند، و جالب اینکه خود را در این معامله نیز برنده می‌ دانستند.
اگر فداکاری آن مهاجران در آن روزها نبود، محیط خفقان بار مکه و عناصر شیطانی که بر آن حکومت می‌ کردند هرگز اجازه نمی‌ دادند صدای اسلام به گوش کسی برسد، و این صدا را برای همیشه در گلوی مؤمنان خفه می‌ کردند، اما آنها با این جهش حساب شده، نه تنها مکه را زیر سیطره خود درآوردند، بلکه صدای اسلام را به گوش جهانیان رساندند و این سنتی است برای همه مسلمانان، در چنین شرائطی، و در همه تاریخ.


۱. نحل/سوره۱۶، آیه۴۱.    
۲. نحل/سوره۱۶، آیه۴۲.    
۳. ترجمه المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۲، ص۳۷۱.    
۴. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۱۱، ص۲۳۷.    



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «مهاجران».    



جعبه ابزار