حرف خ۲
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خبر عادل
خبر منقول توسط راویان عادل
خبر عادل، که از اقسام خبر واحد می‌باشد، به خبری گفته می‌شود که راوی و یا راویان آن دارای صفت عدالت باشند.
از عدالت، تعریف‌های مختلفی چند شده است، مشهور آن را چنین تعریف کرده‌اند:
عدالت ملکه‌ای نفسانی است که در انسان رسوخ نموده و در اثر آن، انسان تقوا را رعایت کرده، کبایر را ترک نموده و بر انجام گناهان صغیره اصرار نمی‌کند و آن چه را که با مروت منافات دارد، انجام نمی‌دهد.
نکته:
برای اثبات و احراز صفت عدالت دو راه ارایه شده است:
۱. هم نشینی پیوسته با شخص؛ ۲. اشتهار عدالت او میان علما و اهل حدیث.
خبر غیر مقطوع الصدور
خبر فاقد تواتر یا قرینه قطع آور
خبر غیر مقطوع الصدور، خبری است که تعداد راویان آن به حد تواتر نرسد و قرینه‌ای نیز همراه آن نباشد که موجب علم به صدور آن روایت از معصوم بشود، مانند: خبر واحد.
خبر فاسق
خبر راویِ فاقد ملکه عدالت
خبر فاسق، از اقسام خبر واحد و مقابل خبر عادل بوده و به خبری گفته می‌شود که راوی و یا راویان آن اهل فسق بوده و دارای ملکه عدالت نباشند. ظاهراً این اصطلاح، از قرآن کریم اقتباس شده است که می‌فرماید: ﴿... اِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَا فَتَبَیَّنُوا... ﴾. =حجرات%۶.
مشهور معتقدند خبر فاسق حجت نیست، زیرا دلایل حجیت خبر واحد آن را در بر نمی‌گیرد. ضمن این که عمده دلیل آنها «آیه نبا» است.
نکته:
در شرع، فاسق به کسی اطلاق می‌گردد که یا مرتکب کبیره می‌شود و یا بر انجام گناهان صغیره پافشاری دارد.
خبر متواتر
خبر نقل شده توسط راویان متعدّد در هر طبقه، به تعداد قطع آور
خبر متواتر، روایتی است که به تنهایی (بدون وساطت عقل و بدون خبر دادن صادق امین به صدق آن) افاده سکون و اطمینان خاطر می‌نماید و این سکون خاطر برخاسته از نقل راویان متعددی (در همه طبقات) است که تبانی و همدستی آنان بر جعل خبر و دروغ پردازی عادتاً محال می‌باشد، مثل علم به وجود شهر مکه، برای کسی که تاکنون به آن شهر نرفته است، در صورتی که چنین علمی ناشی از خبر دادن افراد زیادی باشد که به آنجا رفته و از وجود چنین شهری خبر آورده‌اند.
خبر متواتر نزد همه گروه‌ها و مذاهب اسلامی، به جز شمار اندکی از آنها، حجت است، زیرا قطع آور بوده و حجیت قطع، ذاتی آن است. از جمله اخبار متواتر، حدیث غدیر و خبر ثقلین است.
نکته اول:
در این که تعداد راویان در هر طبقه باید چند نفر باشد تا به خبری «متواتر» گفته شود، یا به عبارتی، در این که ضابطه و معیار تواتر چیست اختلاف وجود دارد؛ بعضی این تعداد را پنج نفر و برخی تا پانصد نفر هم ذکر کرده‌اند؛ ولی مشهور آن است که تعداد خاصی ملاک نیست، بلکه بستگی دارد به این که چه زمانی قطع به وجود می‌آید؛ در بعضی اوقات با نقل پنج نفر قطع پدید می‌آید و گاهی با نقل صد نفر هم قطع به وجود نمی‌آید؛ بنابراین، می‌توان گفت که معیار در تواتر، کثرت عددی راویان است، اما تعداد مشخصی تعیین نشده و بستگی به عوامل مختلف دارد.
نکته دوم:
در این که خبر متواتر افاده یقین استنباطی می‌کند یا استقرایی، اختلاف است.
