• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذاتی باب علل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ذاتی باب علل، از اصطلاحات علم منطق بوده و به اسباب حقیقی می‌گویند و مقابل اسباب اتفاقی می‌باشد.



ذاتی در این اصطلاح، صفت برای اموری است که سبب برای اشیای دیگر واقع می‌شوند.ذاتی باب سبب، مقابل اتفاقی است و شامل اموری می‌شود که امور دیگری بذاته بر آن‌ها مترتّب می‌شود؛
مثل اشتعال آتش برای سوختن چوب و یا به دنبال آمدن رعد بعد از برق (آذرخش)؛
و سبب اتفاقی مثل وقوع آذرخش در پی گشودن درب اتاق.
[۱] ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (المنطق)، ج۳، جزء ۱، ص۱۲۷.

برخی ذاتی باب سبب را مقابل عَرَضی دانسته و آن را شامل اسبابی دانسته‌اند که ترتّب مسبّب بر آن دائمی یا اکثری باشد.
ترتّب دائمی مثل ذبح نسبت به موت، و ترتّب اکثری مثل خوردن گیاه سُقمونیا نسبت به اسهال.به اسبابی که ترتّب مسبّب بر آن اقلّی باشد عَرَضی گفته می‌شود؛ مثل آذرخش (برق) نسبت به باران.
[۲] تهانوی، محمد‌علی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۱، ص۵۲۴.



۱. ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (المنطق)، ج۳، جزء ۱، ص۱۲۷.
۲. تهانوی، محمد‌علی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۱، ص۵۲۴.
۳. مظفر، محمد رضا، المنطق، ص۳۷۸.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ذاتی باب علل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار