عبدالحسین بن عمران حویزی(خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبدالحسين بن عمران حويزى، معروف به خَياط، شاعر و اديب شيعى. وى در ربيع الاول ۱۲۸۷، و به نقلى در ۱۲۸۹، در نجف به دنيا آمد. جدّ اعلاى او، يوسف، از حويزه/ هويزه به عراق مهاجرت كرد. فرزندان يوسف پس از فوت پدر به نجف، محل دفن وى، رفتند و در آنجا اقامت گزيدند و به تجارت پرداختند. عمران، پدر حويزى، پس از ورشكستگى در تجارت پارچه، به خياطى مشغول شد. حويزى تا زمان مرگ پدر در كار و تجارت همراه وى بود (امين، ج ۷، ص ۴۴۹؛ خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۱) و پس از حمله سربازان عثمانى و ورشكستگى در تجارت، در ۱۳۳۵ به كربلا رفت و در آنجا اقامت گزيد (خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۲).
او بسيارى از علوم را نزد شيخ هادى تهرانى، ادبيات را نزد سيدابراهيم طباطبائى (از مشهورترين اديبان و شعراى عصر خود)، و علوم بلاغى را از سيدمحمدعاملى معروف به صحّاف فراگرفت. در فقه از درس شيخ عباس بن شيخ على آل كاشف الغطاء استفاده برد. نهايةالاحكام علامه حلّى و معالم را نزد شيخ عباس مشهدى خواند و با علومى مانند رياضيات، هندسه، جَفْر، رمل، اوفاق، سيميا و كيميا آشنا شد و در بعضى از اين علوم رساله نوشت (خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۲).
حويزى با گروهى از شعرا، همچون جميل صدقى زَهاوى، معروف رُّصافى، عبدالرحمان البنّاء و خيرى الهنداوى مجالست داشت و بارها در جمع بزرگان امتحان شده بود (خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۳ـ۲۳۴). وى با اينكه همطر‌از شعراى متكلف قديم به شمار می رفت، در نظم به تكلف نيافتاد (خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۷).
حويزى اديبى جسور و آزادانديش بود، مشروطه خواهان را مدح و دشمنانشان را هجو نمود. وى از راه تجارت امرار معاش مىكرد (خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۲ـ۲۳۳).
موضوعات شعرى او بيشتر مدح، وصف و تغزّل است (خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۷ـ۲۶۴). وى مُخمَّسى طولانى در مدح اميرمؤمنان و اهل‌بيت عليهم‌السلام و همچنين اشعارى در رثاى علما و بزرگان شيعه سروده است (بحرالعلوم، ج ۱، ص ۱۴۲ـ۱۴۳؛ بحرالعلوم، ج ۱، ص ۱۴۷؛ امين، ج ۷، ص ۴۴۹ـ ۴۵۰؛ خاقانى، ج ۵، ص ۲۶۴ـ۲۶۶).
حويزى از روايات شفاهى (ادبيات عاميانه) اطلاعات دقيقى داشت. از وى قصه‌هاى بسيار و حدود پانزده ديوان بر جاى مانده است (خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۵ـ۲۳۶). دو جلد از ديوان او در نجف به چاپ رسيده است: جلد اول در ۱۳۸۴/۱۹۶۴ در هفتاد صفحه و جلد دوم به كوشش حميد مجيد هدو در ۱۳۸۵/۱۹۶۵ در سيصد صفحه (عواد، ج ۲، ص ۲۲۷؛ امينى، ص ۱۷۸ـ۱۷۹). عواد (عواد، ج ۲، ص ۲۲۷) مجلد دوم را چاپ بيروت ذكر كرده است.
از ديگر آثار وى، شعر حماسى فريدةالبيان است كه در ۱۳۷۵/ ۱۹۵۵ در نجف به چاپ رسيده است (عواد، ج ۲، ص ۲۲۷؛ امينى، ص۲۶۴). او تقريظى نيز بر الغيث الزّابد فى ذرّية محمد العابد، تأليف سيدعبداللّه بلادى، نوشته است (آقابزرگ طهرانى، ج ۱۳، ص ۳۴).
حويزى در فقر زندگى كرد و از او فرزندى به جا نماند ( خاقانى، ج ۵، ص ۲۳۷). وى در ۱۳۳۰ش، و به نقلى در ۱۳۳۵ش، در كربلا درگذشت (امين، ج۷، ص۴۴۹؛ عوّاد، ج ۲، ص ۲۲۷؛ امينى، ص ۱۷۸).
---------------------------------------
منابع:
(۱) آقابزرگ طهرانى، الذریعة الی تصانیف الشیعة؛
(۲) امين، اعیان الشیعة؛
(۳) محمدهادى امينى، معجم المطبوعات النجفية: منذ دخول الطباعة الى النجف حتى الآن، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶؛
(۴) محمدمهدى بن مرتضى بحرالعلوم، رجال السيد بحرالعلوم، المعروف بالفوائد الرجالية، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسين بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ش؛
(۵) على خاقانى، شعراء الغرى، او، النجفيات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸؛
(۶) كوركيس عواد، معجم المؤلفين العراقيين فى القرنين التاسع عشرو العشرين، بغداد ۱۹۶۹؛
