آیات مکی مدنی الحکم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیات نازل شده در
مکه با
ملاک های آیات مدنی را
آیات مکی مدنی الحکم گویند.
به آیاتى گفته مى شود که بر پایه
معیار مکانی نزول،
مکی، و به لحاظ
ملاک زمانی نزول، مدنى محسوب مى گردد؛ به سبب جمع بین این دو
معیار، نام " مکى مدنى الحکم " بر آن ها نهاده اند.
۱ -
آیه ۱۳
سوره حجرات: " یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر و انثى ... ". این آیه در
مکه و در جریان فتح آن
شهر نازل شده است .
به لحاظ
معیار مکانی نزول، این آیه مکى محسوب مى گردد، چون در
مکه نازل شد؛ ولى به لحاظ
معیار زمانی نزول،
مدنی محسوب مى گردد، چون پس از
هجرت و در سال هشتم
نازل شده است . و از نظر
خطاب هم " یا ایهاالناس " است که نسبت به
مردم مکه و
مدینه مساوى است ؛ هر چند برخى مانند این نوع خطاب را از ویژگى هاى سوره ها و
آیات مکی مى دانند.
۲ - آیه ۳
سوره مائده: " الیوم أکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتى و رضیت لکم الاسلام دیناً...". این آیه نیز در مکه و در مراسم حجة الوداع نازل شد که از نظر
معیار مکانی، مکى است، و به جهت
معیار زمانی، مدنى به حساب مى آید.
با توجه به محتواى این آیه که بر
حکم خلافت و جانشینى
امیر مؤمنان علی - علیه السلام ـ و نیز بیان
حکم فقهی اضطرار،
دلالت دارد، داراى ویژگى هاى آیات مدنى است .
۳ - ۵۸
سوره نساء: " ان الله یأمرکم أن تؤدوا الامانات إلى اهلها و إذا حکمتم بین الناس ان تحکموا بالعدل ... ". این آیه نیز در سال
فتح مکه، در درون
کعبه نازل شده است .
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۱، ص۳۶.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۱، ص۷۰-۷۱.
قطان، مناع خلیل، مباحث فى علوم القرآن، ص۱۶۸.
جمعی از محققان، مجله رسالة القرآن فصلنامه، ش۱۲، ص۴۳-۴۴.
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۶۱۴.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
