یأس به معنای ناامیدی است و در فقه، هنگامی که امید به رفع عذر یا تحقق امر از بین برود، در احکامی مانند طهارت، نماز، خمس، حج، نذر و تصرف در اموال، موجب تغییر یا سقوط تکلیف میشود.
ناشی صغیر (شعر عاشورایی)[ویرایش] [ادامه] ابو الحسن علی بن عبد اللّه بن وصیف، ناشی صغیر ۱ -ای زادگان احمد مختار! جگرم در ماتم شما از هم گسیخت، کس نشنید آنچه در این ماتم بر دل من رسید. ۲ - هیچ بقعه و دیاری در شرق و غرب عالم نیست جز اینکه در آنجا شهید و مقتولی به خاک کردهاید. ۳ - ستم کردند، شما را از دم تیغ گذراندند، حقوق شما را صاحب شده بین خود قسمت کردند، تا آنجاکه جهان بر شما تنگ شد و در هیچجا امان نیافتید. ۴ - چه تنها که بر روی خاک افکندند و سرها که بر نیزهها بالا رفت. ۵ - متواری گشتهاید، دمی پهلویتان بر بستر قرار نمیگیرد ولی خواب ناز مرا میرباید و آرام به خواب میروم.
واجب بدنی عملی است که بر بدن مکلّف تعلق میگیرد، مانند نماز و روزه، و در مقابل واجب مالی است که مال را شامل میشود، مانند خمس و زکات؛ برخی اعمال ترکیبی نیز وجود دارد مانند حج. واجب مالی پس از مرگ از اصل ترکه خارج میشود، ولی واجب بدنی محض تنها با وصیّت یا وجود ولیّ میّت بر عهده دیگران خواهد بود و در غیر این صورت از ترکه خارج نمیشود.
قاعده نفی سبیل در فقه اسلامی به معنای منع سلطه و تسلط کافر بر مسلمانان است. این قاعده پایه و اساس حفظ عزت، استقلال و آزادی جامعه اسلامی و تحقق اهداف جهاد و برتری اسلام است. موضوع قاعده شامل هر نوع اختیار و قدرتی است که موجب تفوق و استیلا کافر بر مسلمان شود، نه حقوق مشروع ناشی از معاملات یا دین. ادله قاعده از آیات قرآن و روایات پیامبر و امامان استخراج شده است و بر مشروعیتزدایی از هرگونه سلطه کافر تأکید دارد.
امیر معزّی نیشابوری، ملکالشعرای برجسته قرن پنجم و ششم قمری در دربار سلجوقیان (ملکشاه و سلطان سنجر) بود. او که پیرو سبک خراسانی و شیوه فرخی و عنصری بود، به داشتن بیانی ساده، روان و فصیح شهرت دارد. دیوان او با حدود ۱۹ هزار بیت، علاوه بر ارزش ادبی، به دلیل ثبت وقایع تاریخی و جغرافیایی، منبعی مهم برای شناخت عصر سلجوقیان محسوب میشود. وی بین سالهای ۵۱۸ تا ۵۲۱ هجری درگذشت.
حکیم ناصرخسرو قبادیانی (۳۹۴ق-۴۸۱ق)، متفکر و شاعر برجسته قرن پنجم هجری، نیمه نخست عمر خود را به تحصیل علوم و خدمت در دربار گذراند. وی در چهلوسه سالگی دچار تحولی روحی شد و با کنارهگیری از مشاغل دیوانی، سفری هفتساله را به سراسر جهان اسلام آغاز کرد. او در مصر به مذهب اسماعیلی گروید و با مقام مذهبی «حجت»، مأمور تبلیغ در خراسان شد. ناصرخسرو پس از بازگشت به میهن، با مخالفت سخت حاکمان و تکفیر
واجب استقلالی واجبی است که انجام هر جزء آن به اجزای دیگر وابسته نیست و با انجام هر بخش، همان مقدار امتثال حاصل میشود. مانند پرداخت بدهی یا روزههای ماه رمضان. این نوع واجب در مقابل واجب ارتباطی است که امتثال آن تنها با انجام همه اجزا و شرایط محقق میشود.
واجب ارتباطی واجبی است که انجام هر جزء آن بدون انجام سایر اجزا امتثال نمییابد، چون مطلوب، یک مجموعه مرکّب است. در این نوع واجب، اگر حتی یک جزء ترک شود، کل عملباطل است؛ مانند نماز و روزه. در مقابل، واجب غیرارتباطی یا استقلالی به اجزای جداگانه تقسیم میشود و انجام هر بخش، به همان میزان امتثال محسوب میگردد؛ مانند ادای دین. میان «واجب» و «وجوب» ارتباطی ملازمهای نیست؛
ابو الفتح محمود بن محمد بن حسین بن سندی بن شاهک رملی (متوفی ۳۰۶ هجری) شاعر، نویسنده، متکلّم، منجّم، محقق و طبیب ماهر بود. جد او، سندی بن شاهک، مخالف خاندان طهارت بود. او در اشعار خود به مدح و رثای علی (علیهالسلام) و اهل بیت میپرداخت. دیوان شعر او توسط ابو بکر حمدونی تنظیم شد و به آن اشعار پسرش کشاجم (ابو الفرج) افزوده شد.
