• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌قزمان ابومروان عبدالرحمان بن ابوبکر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابومروان عبدالرحمان، فقیه، محدث و ادیبی زبردست، یکی از شخصیت‌های اِبْن‌قُزْمان، می‌باشد؛ ابن‌قزمان عنوان چندتن از افراد خاندان قرطبی است که در سده‌های ۴-۶ق/۱۰-۱۲م می‌زیسته‌اند.


ابومروان عبدالرحمان، پسر ابوبکر محمد بن عبدالملک که به عنوان فقیه، محدث و ادیبی زبردست شناخته می‌شد.
او نزد کسانی چون ابوعبدالله محمد بن فرج طلاعی و ابوعلی غسانی دانش آموخت و به درس فقه ابوالولید ابن رشد نشست.
[۱] ابن بشکوال خلف، الصلة، ج۱، ص۳۳۶، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.

در منابع گاه از او با عنوان «وزیر»
[۲] ابن بسام علی، الذخیرة، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
و گاه با عنوان « قاضی »
[۳] بلوی احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
یاد شده است.

جمعی از عالمان اندلس چون ابوبکر محمد بن ابی زمنین، ابوالقاسم احمد بن یزید بن بقی، ابوالخطاب احمد بن محمد بلنسی، محمد بن احمد بن یتیم و ابراهیم بن علی خولانی از او استماع کرده اند.
[۴] ذهبی محمد، سیراعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۱۸، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
[۵] وزیر سراج محمد، الحلل السندسیة، ج۱، ص۳۸۹، به کوشش محمد حبیب هیله، تونس، ۱۹۷۰م.
[۶] نباهی ابوالحسن، تاریخ قضاة الاندلس، ج۱، ص۱۱۱، به کوشش لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۴۸م.

در کتب اجازات مغربی، او به عنوان یکی از راویان موطأ مالک و آثار دیگری چون التقصی ابن عبدالبر و الشهاب قاضی قضاعی مطرح است.
[۷] وادی آشی محمد، برنامج، ج۱، ص۲۰۹، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.
[۸] وادی آشی محمد، برنامج، ج۱، ص۲۲۲، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.
[۹] بلوی احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
اجازه روایت عامی که ابومروان به محدثان اندلسی معاصر خود داده، از شهرت به سزایی برخوردار بوده است.
[۱۰] ابن ابار محمد، التکملة، ج۲، ص۷۲۰، به کوشش کودرا، مادرید، ۱۸۸۲م.
[۱۱] ضبی احمد، بغیة الملتمس، ج۱، ص۳۴۶، مادرید، ۱۸۸۴م.
[۱۲] کتانی عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۱، ص۴۳۰، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.
[۱۳] کتانی عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۲، ص۸۸۴، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.

نمونه ای از نثر ادبی او را می‌توان در الذخیرة
[۱۴] ابن بسام ابن بسام علی، الذخیرة، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
مشاهده کرد.

ابومروان در ۴۷۹ق/۱۰۸۶م ظاهراً در قرطبه متولد شد و بعدها در اُشونه اقامت گزید و سرانجام در اول ذیقعده ۵۶۴ق/۲۷ ژوئیه ۱۱۶۹م در همان‌جا وفات یافت.
[۱۵] ابن بشکوال خلف، الصلة، ج۱، ص۳۳۷، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.
[۱۶] عزت عطار، ج۲، ص۹۳۸، ابن ابار محمد، التکملة، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.

۱۱ دقیقه.

۱. ↑ ابن بشکوال خلف، الصلة، ج۱، ص۳۳۶، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.
۲. ↑ ابن بسام علی، الذخیرة، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
۳. ↑ بلوی احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
۴. ↑ ذهبی محمد، سیراعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۱۸، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
۵. ↑ وزیر سراج محمد، الحلل السندسیة، ج۱، ص۳۸۹، به کوشش محمد حبیب هیله، تونس، ۱۹۷۰م.
۶. ↑ نباهی ابوالحسن، تاریخ قضاة الاندلس، ج۱، ص۱۱۱، به کوشش لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۴۸م.
۷. ↑ وادی آشی محمد، برنامج، ج۱، ص۲۰۹، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.
۸. ↑ وادی آشی محمد، برنامج، ج۱، ص۲۲۲، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.
۹. ↑ بلوی احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
۱۰. ↑ ابن ابار محمد، التکملة، ج۲، ص۷۲۰، به کوشش کودرا، مادرید، ۱۸۸۲م.
۱۱. ↑ ضبی احمد، بغیة الملتمس، ج۱، ص۳۴۶، مادرید، ۱۸۸۴م.
۱۲. ↑ کتانی عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۱، ص۴۳۰، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.
۱۳. ↑ کتانی عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۲، ص۸۸۴، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.
۱۴. ↑ ابن بسام ابن بسام علی، الذخیرة، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
۱۵. ↑ ابن بشکوال خلف، الصلة، ج۱، ص۳۳۷، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.
۱۶. ↑ عزت عطار، ج۲، ص۹۳۸، ابن ابار محمد، التکملة، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌قزمان»، ج۴، ص۱۶۴۰.    



جعبه ابزار