• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابواسحاق ابراهیم بن ادهم عجلی بلخی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابواسحاق ابراهیم بن ادهم بن منصور بن یزید بن جابر (یا عامر بن اسحاق) تَمیمی عِجْلی بلخی، عارف و زاهد معروف سده ۲ق/۸م است. وی از حاکمان بلخ بود که به خاطر حوادثی از بساط شاهانه کناره گرفته و توبه نمود و دنبال تحصیل علم و حدیث رفت و از محضر بزرگانی همچون امام باقر (علیه‌السّلام) و دیگر راویان استفاده نموده است.


ابواسحاق ابراهیم بن ادهم بن منصور تمیمی عجلی بلخی، حدود ۱۰۰ هـ
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۷، ص۳۸۸.    
در مکه
[۲] اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۷، ص۳۷۱.    
[۳] ابن‌ملقن، عمر بن علی، طبقات الاولیاء، ص۵.    
یا بلخ متولد شد.
[۴] ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۵۶.
پدر وی اهل بلخ و از ملوک خراسان بود.
ابراهیم در یک روز که به قصد شکار به صحرا رفته بود، در پی حادثه‌ای به خود آمد و از عیش و نوش و بساط شاهانه کناره گرفت،
[۵] اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۷، ص۳۶۸.    
توبه نمود و دستگاه حکومت و امارت را رها کرد و برای کسب حلال
[۶] ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
و تحصیل علم و حدیث
[۷] ابن‌دمیاطی، احمد بن ایبک، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، ج۱، ص۳۱.    
به شهرهای مختلف از جمله کوفه، شام،
[۸] بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۲۷۳.    
منصوره (مصیصه)، طرسوس،
[۹] اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۷، ص۳۶۸.    
مصر
[۱۰] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۴۹.    
و مکه سفر نمود
[۱۱] ابوعبدالرحمن سلمی، محمد بن حسین، طبقات الصوفیه، ص۳۵.    
و از محضر امام باقر (علیه‌السّلام)،
[۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۰، ص۴۴.    
[۱۳] ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۱، ص۱۳.    
منصور بن معتمر،
[۱۴] بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۲۷۳.    
[۱۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۰۹.    
مقاتل بن حیان، اعمش و محمد بن عجلان بهره برد.
محمد بن حمیر، ضمره و بقیة بن ولید از جمله شاگردان وی به شمار می‌روند.
[۱۶] ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۱، ص۸۷.

بلخی را فردی زاهد، پرهیزکار، سخاوتمند،
[۱۷] ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
امین و مورد اعتماد دانسته‌اند.
[۱۸] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۲۸۱.
او بر سختی‌ها و مشکلات زندگی صبر کرد، زندگی فقیرانه‌ای را انتخاب نمود و از دسترنج خود امرار معاش می‌کرد.
[۱۹] ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    


کتاب مثنوی از آثار ابراهیم بن ادهم است.
[۲۰] فهرست نسخه‌های خطی فارسی، ج۴، ص۳۱۱۷.


سرانجام در سال ۱۶۱
[۲۱] ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
یا ۱۶۲ یا ۱۶۳
[۲۲] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۴۹.    
[۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۸۳.    
[۲۴] ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۲۸۲.    
و یا ۱۴۰ هـ در عراق
[۲۵] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۲.    
یا بلاد روم
[۲۶] ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
و یا شام درگذشت
[۲۷] ابوعبدالرحمن سلمی، محمد بن حسین، طبقات الصوفیه، ص۳۵.    
و در ساحل دریا دفن شد.
[۲۸] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۴۹.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۲۹] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۷۷.
[۳۰] ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۱۳۵.    
[۳۱] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۷.    
[۳۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۴۷.
[۳۳] ابن‌منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۴، ص۱۷.    
[۳۴] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۲، ص۱۷۰.
[۳۵] سهمی، حمزة بن یوسف، تاریخ جرجان، ص۹۳.    
[۳۶] ابن‌عبدربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۱، ص۲۳۲.    
[۳۷] ضبی بغدادی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۳، ص۷۵.    
[۳۸] دولابی، محمد بن احمد، الکنی و الاسماء، ج۱، ص۹۹.


۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۷، ص۳۸۸.    
۲. ↑ اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۷، ص۳۷۱.    
۳. ↑ ابن‌ملقن، عمر بن علی، طبقات الاولیاء، ص۵.    
۴. ↑ ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۵۶.
۵. ↑ اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۷، ص۳۶۸.    
۶. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
۷. ↑ ابن‌دمیاطی، احمد بن ایبک، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، ج۱، ص۳۱.    
۸. ↑ بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۲۷۳.    
۹. ↑ اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۷، ص۳۶۸.    
۱۰. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۴۹.    
۱۱. ↑ ابوعبدالرحمن سلمی، محمد بن حسین، طبقات الصوفیه، ص۳۵.    
۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۰، ص۴۴.    
۱۳. ↑ ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۱، ص۱۳.    
۱۴. ↑ بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۲۷۳.    
۱۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۰۹.    
۱۶. ↑ ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۱، ص۸۷.
۱۷. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
۱۸. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۲۸۱.
۱۹. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
۲۰. ↑ فهرست نسخه‌های خطی فارسی، ج۴، ص۳۱۱۷.
۲۱. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
۲۲. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۴۹.    
۲۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۸۳.    
۲۴. ↑ ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۲۸۲.    
۲۵. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۲.    
۲۶. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۶، ص۲۴.    
۲۷. ↑ ابوعبدالرحمن سلمی، محمد بن حسین، طبقات الصوفیه، ص۳۵.    
۲۸. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۳۴۹.    
۲۹. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۷۷.
۳۰. ↑ ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۱۳۵.    
۳۱. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۷.    
۳۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۴۷.
۳۳. ↑ ابن‌منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۴، ص۱۷.    
۳۴. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۲، ص۱۷۰.
۳۵. ↑ سهمی، حمزة بن یوسف، تاریخ جرجان، ص۹۳.    
۳۶. ↑ ابن‌عبدربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۱، ص۲۳۲.    
۳۷. ↑ ضبی بغدادی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۳، ص۷۵.    
۳۸. ↑ دولابی، محمد بن احمد، الکنی و الاسماء، ج۱، ص۹۹.


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۸، برگرفته از مقاله «ابواسحاق ابراهیم بن ادهم عجلی بلخی».



جعبه ابزار