• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابواسحاق ابراهیم بن محمد مبارک هاشمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابواسحاق ابراهیم بن محمد مبارک هاشمی (۱۶۲ـ ۲۲۴ هـ) معروف به ابن‌شکله، فرزند مهدی عباسی (از خلفای عباسیان) است. او مردی ادیب، شاعری فصیح و بلیغ و ماهر به انواع موسیقی بود و دو سال خلافت بغداد را بر عهده داشت.


ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن عبدالله مبارک‌ هاشمی، معروف به ابن‌شکله، فرزند مهدی عباسی (خلافت ۱۵۷-۱۶۹ هـ) است که در سال ۱۶۲ هـ دیده به جهان گشود و در بغداد می‌زیست.
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۵۵۷.    

وی مردی ادیب، شاعری فصیح و بلیغ و ماهر به انواع موسیقی بود.
[۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۴۴.    

ابن‌شکله لقبی است که دشمنانش به او داده‌اند و به نام مادرش خوانده‌اند.

ابن‌شکله از اساتیدی چون مبارک بن فضاله و حماد بن یحیی اُبُّح بهره علمی برد
[۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۶۹.    
و افرادی چون احمد بن هیثم، حمید بن فروه و فرزندش هبة‌الله از او روایت کرده‌اند.
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۵۵۷.    


چون مامون عباسی (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ هـ) امام رضا (علیه‌السّلام) را به ولایتعهدی انتخاب نمود، این امر موجب خشم بغدادیان شد و در سال ۲۰۲هـ با ابراهیم بیعت نمودند و ابراهیم با سپاهی به جنگ حسن بن سهل که از طرف مامون امیر واسط بود، رفت و او را شکست داد و شهر کوفه و سواد عراق را تسخیر کرد.
پس از مدتی حمید طوسی از سوی مامون با سپاهی به جنگ ابن شکله رفت و او را شکست داد. ابراهیم مدتی مخفی بود، ولی عاقبت دستگیر شد و مورد عفو و بخشش مامون قرار گرفت.
[۵] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۴۰.    


ابن‌شکله، مدت دو سال (۲۰۲-۲۰۴ هـ) خلیفه بغداد بود.

ابن‌شکله تا سال ۲۱۰
[۶] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۵۹-۶۰.    
و یا آغاز سال ۲۰۸ هـ در پنهان زیست تا دستگیر شد.
[۷] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۵۸.    
وی در نهایت در سال ۲۲۴ هـ درگذشت و معتصم (خلافت ۲۱۸-۲۲۷هـ) بر پیکر او نماز گزارد.
[۸] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۴۵.    
[۹] ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۴۰.    
[۱۰] ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۱۰۸.    


کتاب‌های الادب، الطبیخ، الطیب و الغناء آثار و تالیفات ابراهیم بن محمد است.
[۱۱] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۸۵.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۲] شیبانی عصفری، خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۴۷۰.    
[۱۳] ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۳۸۸.    
[۱۴] وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضات، ج۳، ص۲۶۹.    
[۱۵] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۹.    
[۱۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۷۳.    
[۱۷] ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ۱۰، ص۲۴۷.    
[۱۸] ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۳۴۱.    
[۱۹] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۱۶.    


۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۵۵۷.    
۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۴۴.    
۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۶۹.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۵۵۷.    
۵. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۴۰.    
۶. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۵۹-۶۰.    
۷. ↑ یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۵۸.    
۸. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۴۵.    
۹. ↑ ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۴۰.    
۱۰. ↑ ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۱۰۸.    
۱۱. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۸۵.    
۱۲. ↑ شیبانی عصفری، خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۴۷۰.    
۱۳. ↑ ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۳۸۸.    
۱۴. ↑ وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضات، ج۳، ص۲۶۹.    
۱۵. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۹.    
۱۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۷۳.    
۱۷. ↑ ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ۱۰، ص۲۴۷.    
۱۸. ↑ ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۳۴۱.    
۱۹. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۱۶.    


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۸۳، برگرفته از مقاله «ابواسحاق ابراهیم بن محمد مبارک هاشمی».



جعبه ابزار