ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق نوبختی فارسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق نوبختی فارسی (زنده در ۲۳۲ هـ)، از مشهورترین پسران
ابوسهل نوبختی و فردی فاضل، متکلم و از بزرگان
امامیه بوده و از ندیمان و ادبای
مامون عباسی به‌شمار می‌رود.
ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق بن ابی‌سهل نوبختی فارسی، از مشهورترین پسران ابوسهل است که اخبار او با
ابونواس (م ۱۹۸ هـ) مشهور بوده و این شاعر او را هجوهایی گفته است، هرچند که اسماعیل در حقّ او اکرام و مهمان‌نوازی‌هایی داشته است. از پسران ابوسهل کسی که بیش از همه به ابونواس خدمت کرده و اشعار او را ضبط و برای دیگران روایت نموده، همین اسماعیل است.
حمزه اصفهانی با چند واسطه از او اخبار ابونواس را نقل نموده است. ابوالحسن
یوسف بن ابراهیم کاتب از شاگردان نوبختی بود و در سال ۲۲۵ هـ در
دمشق از وی روایت می‌کرد.
نوبختی در دستگاه مامون عباسی (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ هـ) جزء ندما و ادبای وی بود
و از بزرگان عصر خویش شمرده می‌شد. جدش ابوسهل در خزانه
هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ هـ) بود. برادرش یعقوب از اصحاب
امام رضا (علیه‌السّلام)،
و فرزندش اسحاق از اصحاب
امام هادی (علیه‌السّلام) به شمار می‌رفت و خود اسماعیل فردی فاضل، متکلم و از بزرگان امامیه بود.
به گفته
طبری، وقتی
واثق (خلافت ۲۲۷-۲۳۲ هـ) به سال ۲۳۲ هـ در حال احتضار بود، گروهی از اطبا و منجمان از جمله اسماعیل بن ابی‌سهل بن نوبخت در کنار او حاضر بودند،
بنابراین اسماعیل در این سال در قید حیات بود.
ابواسحاق در علم کلام کتابی تحت عنوان
الیاقوت تالیف کرد.
علامه حلی در کتاب
انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، و نیز
عبدالحمید بن ابی‌الحدید معتزلی در کتاب
فص الیاقوت آن‌را شرح نمودند.
برای مطالعه بیشتر به منبع زیر مراجعه شود.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۸۹، برگرفته از مقاله «ابوابراهیم اسماعیل بن یحیی مزنی».
