• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن عبدالله بغدادی مروزی حاسب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



احمد بن عبدالله بن حبش بغدادی مروزی حاسب، از ستاره‌شناسان عصر مامون عباسی و معتصم عباسی (قرن سوم هجری) بود.



احمد بن عبدالله بن حبش بغدادی مروزی حاسب، مشهور به حبش، در اصل اهل مرو بود، اما در بغداد اقامت داشت.
[۱] قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۱۷۰.
از زندگی وی اطلاعات چندانی در دست نیست.
حبش از ستاره‌شناسان روزگار مامون (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ هـ) و معتصم عباسی (خلافت ۲۱۸-۲۲۷ هـ) بود.
[۲] ابن‌صاعد اندلسی، صاعد بن احمد، التعریف بطبقات الامم، ص۲۲۴.
از اساتید و شاگردان وی چیزی نمی‌دانیم، جز آنکه در برخی از منابع از فردی به نام محمد بن عبدالله بن بازیار که خود نیز از ستاره‌شناسان آن روزگار بوده، یاد شده که از شاگردان حبش بوده و از وی دانش آموخته است.
[۳] قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۱۸۸.

تاریخ درگذشت وی نیز به درستی روشن نیست، ولی گفته شده که به هنگام مرگ بیش از صد سال عمر داشته است.


او دارای آثار و تالیفات بسیاری بوده که می‌توان گفت تمام آنها در موضوع ستاره‌شناسی و نجوم بوده است و از این قرارند:
کتاب الزیج الدمشقی، کتاب الزیج المامونی، کتاب الابعاد و الاجرام، کتاب عمل الاسطرلاب، کتاب الرخائم و المقاییس، کتاب الدوائر الثلاث المماسة و کیفیّة الاوصال، کتاب عمل السطوح المبسوطه و القائمة و المائلة و المنحرفه، کتاب العمل بذات الحق لبطلیموس و کتابی در شناخت کره و چگونگی کار با آن.
[۶] کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۰۳.

ابن‌صاعد نیز زیج‌هایی را به وی نسبت داده که به نظر می‌رسد غیر از زیج‌هایی است که ابن‌ندیم از آنها نام برده که عبارت‌اند از:
زیجی که بر طبق زیج سند و هند تالیف کرده و هماهنگ با روش آن بوده زیجی که به نام زیج ممتحن مشهور است و دیگری که با عنوان زیج شاه به تالیف رسیده است.
[۷] ابن‌صاعد اندلسی، صاعد بن احمد، التعریف بطبقات الامم، ص۲۲۴.



برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.


۱. قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۱۷۰.
۲. ابن‌صاعد اندلسی، صاعد بن احمد، التعریف بطبقات الامم، ص۲۲۴.
۳. قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۱۸۸.
۴. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۳۶.    
۵. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۳۶.    
۶. کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۰۳.
۷. ابن‌صاعد اندلسی، صاعد بن احمد، التعریف بطبقات الامم، ص۲۲۴.
۸. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۸، ص۲۱۴.    
۹. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۷.    



پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۵۴، برگرفته از مقاله «احمد بن عبدالله بغدادی مروزی حاسب».



جعبه ابزار