احکام کلی تقلید
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مسأله ۱- هیچ مسلمانی نمی تواند در اصول دین تقلید نماید، بلکه باید آنها را از روی دلیل- به فراخور حال خویش- بداند ولی در فروع دین یعنی احکام و دستورات عملی، اگر مجتهد باشد (یعنی بتواند احکام الهی را از روی دلیل به دست آورد) به عقیده خود عمل می کند و اگر مجتهد نباشد باید از مجتهدی تقلید کند، همان گونه که مردم در تمام اموری که تخصص و اطلاع ندارند، به اهل اطلاع مراجعه می کنند و از آنها پیروی می نمایند. و نیز می تواند عمل به احتیاط کند، یعنی در اعمال خود طوری رفتار نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است، مثلًا اگر بعضی از مجتهدین کاری را حرام و بعضی مباح می دانند آن را ترک کند و یا اگر بعضی، آن را مستحب و بعضی واجب می دانند آن را حتماً به جا آورد، ولی چون عمل به احتیاط مشکل است و احتیاج به اطلاعات نسبتاً وسیعی از مسائل فقهی دارد، راه برای توده مردم غالباً همان مراجعه به مجتهدین و تقلید از آنهاست.
مسأله ۲- حقیقت تقلید در احکام، استنادعملی به دستور مجتهد است، یعنی انجام اعمال خود را موکول به دستور مجتهد کند.
مسأله ۱۲- هرکس باید مسائلی را که معمولًا مورد احتیاج او واقع می شود یاد گیرد یا طریقه احتیاط آن را بداند.
« ملاک انجام عبادات و تکالیف شرعی از نظر قرآن و روایات رسیدن به«
بلوغ شرعی » است.
یکی از نشانه‌های بلوغ در پسران کامل شدن ۱۵ سال قمری و وارد شدن در ۱۶ سالگی است؛ و در دختران کامل شدن ۹ سال قمری و وارد شدن در ۱۰ سالگی است. هر سال شمسی ۱۱ روز بیشتر از سال قمری است بنابر این با محاسبه این تفاوت و احتساب سال کبیسه، زمان بلوغ در پسران به سال شمسی حدوداً ۱۴ سال و ۶ ماه و ۲۰ روز و زمان بلوغ در دختران ۸ سال و ۸ ماه و ۲۵ روز میباشد. برای آگاهی از دیگر نشانه‌های بلوغ به بخش محجورین در صفحه ۳۷۷ مراجعه شود.»
دختران با تمام شدن نُه سال قمری بالغ می شوند، ولی چنانچه قادر بر انجام برخی از تکالیف مثل روزه نباشند، انجام آن برای آنها واجب نیست. و اگر تا ماه رمضان سال بعد قادر بر قضای آن هم نباشند، قضا نیز ندارد، ولی برای هر روز باید فقیری را سیر کنند. و در مورد ازدواج احتیاج به رشد جسمانی دارند. و در مورد تصرف در اموال، رشد کافی اقتصادی نیز لازم است.
با توجه به تغییر سن تکلیف دختر که اخیراً اعلام شده فتوای جنابعالی دراین مورد چه میباشد
سن بلوغ دختر همواره ۹ سال تمام بوده و خواهد بود؛ ولی اگر نتواند بعضی از تکالیف مانند روزه را بجا بیاورد روزه نمی گیرد و بجای هر روز یک فقیر را سیر می کند.
۱) لطفا نظر خودرا در خصوص سن تکلیف دختران اعلام فرمائید.۲)درصورت بلوغ در سن ۹سالگی آیا رعایت کامل حجاب و خواندن نماز و روزه مانند بزرگسالان می باشد؟
سن تکلیف برای دختران ۹ سال تمام است.رعایت حجاب تا آنجا که می تواند انجام دهد و نمازها را بخواند ولی روزه را در صورتی که توان آن را نداشته باشد نمی گیرد.
در صورتى که به اندازه کافى شعور و تمییز داشته باشند که بتوانند عبادات را انجام دهند، مکلّف به تکالیف شرعیّه هستند.
آیا براى ممیّز و غیر ممیّز بودن کودکان، سنّ خاصّى قائل هستید، یا تشخیص آن، معیار دیگرى دارد؟ و آیا براى بچّه هاى ممیّز، احکام جزایى همانند افراد بالغ اجرا مى شود. یا نحوه آن فرق دارد؟
سنّ تمییز سنّ معیّنى نیست، و افراد در آن متفاوتند; معیار آن است که خوب و بد را تشخیص دهند. تمییز نسبت به امور مختلف، متفاوت است، و نسبت به اطفال ممیّز، احکام بالغ جارى نمى شود; بلکه احکام مخصوص به خودشان اجرا مى گردد.
مسأله ۷- برای آگاهی از فتوای مجتهد چند راه وجود دارد: اول، شنیدن از خود مجتهد یا ملاحظه دستخط او؛ دوم، دیدن در رساله ای که مورد اطمینان باشد؛ سوم، شنیدن از کسی که مورد اعتماد است؛ چهارم، مشهور بودن در میان مردم بطوری که سبب اطمینان شود.مسأله ۸- اگر احتمال دهد فتوای مجتهد عوض شده، می تواند به فتوای سابق عمل کند و جستجو لازم نیست.مسأله ۱۷- هرگاه فتوای مجتهد تغییر کند باید به فتوای جدید عمل شود، اما اعمالی را که مطابق فتوای سابق عمل کرده (مانند عبادات یا معاملاتی که انجام داده) صحیح است و اعاده لازم ندارد، همچنین اگر از مجتهدی به مجتهد دیگر عدول کند، اعاده اعمال سابق لازم نیست.مسأله ۱۳- اگر مسأله ای پیش آید که حکم آن را نمی داند می تواند عمل به احتیاط نماید، یا اگر وقت آن نمی گذرد صبر کند تا دسترسی به مجتهد پیدا کند، و اگر دسترسی ندارد یک طرف را که بیشتر احتمال صحت می دهد انجام می دهد و بعداً سؤال می کند، اگر مطابق فتوای مجتهد بود صحیح است وگرنه باید اعاده کند.مسأله ۱۵- هرگاه کسی در نقل فتوای مجتهدی اشتباه کرده باید بعد از اطلاع، صحیح آن را بگوید، و اگر در منبر و سخنرانی گفته باید آن را در جلسات مختلف تکرار کند تا کسانی که به اشتباه افتاده اند از اشتباه درآیند، اما اگر فتوای آن مجتهد تغییر کرده، اعلام تغییر بر او لازم نیست. مسأله ۱۸- هرگاه مدتی تقلید کرده اما نمی داند تقلید او صحیح بوده یا نه، نسبت به اعمال گذشته اشکالی ندارد، اما برای اعمال فعلی و آینده باید تقلید صحیح کند.مسأله ۱۴- هرگاه کسی مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام داده، سپس تقلید کند، اگر اعمال سابق، مطابق فتوای این مجتهد باشد صحیح است و گرنه نظر مرجع خود را دربارة آن سوال کرده و مطابق آن عمل می کند، همچنین است اگر بدون تحقیق کافی از مجتهدی تقلید نموده باشد. مسأله ۲۰- فتوا دادن و اظهار نظر کردن در مسائل شرعی برای کسی که مجتهد نیست (یعنی قادر به استنباط احکام از مدارک و دلایل آن نمی باشد) حرام است و هرگاه بدون اطلاع اظهار نظر کند، مسؤول اعمال تمام کسانی است که به گفته او عمل می کنند.
مسأله ۱۶- عدول، یعنی تغییر تقلید از مجتهدی به مجتهد دیگر، جایز نیست بنابر احتیاط واجب، مگر آن‌که مجتهد دوم اعلم باشد و اگر بدون تحقیق عدول کرده باید بازگردد.
مسأله ۱۹- هرگاه دو مجتهد مساوی باشند، می توان بعضی از مسائل را از یکی و بعضی را از دیگری تقلید کرد؛ ولی هرگاه در مساله ای به فتوای یکی عمل کرد، عمل به فتوای دیگری در آن مساله، جایز نیست.
