استصحاب مخصص
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
استصحاب مخصص
هنگامی است که مولا گفته:
اکرم العلماء و بعد تخصیص زده که لا تکرم زیدا یوم الجمعه و ما جمعه زید را اکرام نکردیم شنبه شد، شک داریم که:
• شنبه نباید زید را اکرام کنیم یعنی استصحاب حکم مخصص کنیم.
• شنبه باید زید را اکرام کنیم یعنی به عموم عام اکرم العلماء تمسک کنیم.
یعنی:
اکرم العلماء + لا تکرم زیدا یوم الجمعه + جمعه اکرام نکردیم + شنبه شک داریم
در این مسئله سه قول
است:
•حکم مخصص را استصحاب می‌کنیم.
•به عموم عام تمسک می‌کنیم.
•قائل به تفصیل می‌شویم.
در تمسک به استصحاب دوچیز لازم است:
•دلیل اجتهادی نباشد.
•قضیه متیقنه با قضیه مشکوکه وحدت داشته باشد.
شیخ انصاری می‌فرماید:
اگر زمان ظرف حکم باشد مخصص را استصحاب می‌کنیم تا دچار تخصیص اکثر نشویم.
اگر زمان قید متعلق باشد به عام مراجعه می‌کنیم.
تشخیص ظرف بودن یا قید بودن بستگی به نظر مجتهد دارد.
صاحب کفایه می‌فرماید چهار حالت داریم:
•اذا کان الزمان ظرفا فی ناحیة العام
•اذا کان الزمان ظرفا فی ناحیة الخاص
•اذا کان الزمان قیدا فی ناحیة الخاص
•اذا کان الزمان قیدا فی ناحیة العام
زمان گاهی:
• قید موضوع است.
• قید حکم است.
اگر زمان قید موضوع باشد (شرب الخمر دائما حرام) >> باید به عام تمسک کنیم.
اما اگر زمان قید حکم باشد (شرب الخمر حرام و هذا الحکم مستمر) نمی‌توانیم به عموم عام تمسک کنیم.
دقت محقق نائینی >> دقت فلسفی است.
دقت فلسفی >> ایجاد ظهور نمی‌کند.
هر آنچه ایجاد ظهور نکند >> عرف آن را نمی‌فهمد.
نتیجه: دقت محقق نائینی را عرف نمی‌فهمد.
