افاده (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَفادَه (به فتح همز و فاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای دادن و گرفتن است (به دو معنى متضاد مى‌آيد).
مواردى از آن در «
نهج البلاغه» آمده است.
أَفادَه به معنای دادن و گرفتن است (به دو معنى متضّاد
مى‌آيد).
«
أَفادَه مالَاً» يعنى به او مال عطا كرد.
«
أَفادَ مِنْهُ مالَاً» يعنى از او مالى اخذ كرد.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امیرالمومنین (علیه‌السلام) در مورد ویژگی های
انسان چنین میفرماید:
«وَ إِنْ أَفادَ مالاً أَطْغاهُ الْغِنَی وَ إِنْ أَصابَتْهُ مُصیبَةٌ فَضَحَهُ الْجَزَعُ» «اگر مالى به دست آورد ثروت او را به
طغیان وامى‌دارد و اگر بلائى رسد، ناليدن رسوايش مى‌كند.»
(شرح‌های خطبه:
)
امام (علیه‌السلام) درباره
خلقت اشياء فرموده اند:
«أَنْشَأَ الْخَلْقَ إِنْشاءً وَ ابْتَدَأَهُ ابْتِداءً بِلا رَوِیَّهٍ أَجالَها وَ لا تَجْرِبَةٍ اسْتَفادَها» «مخلوق را آفريد بدون به كار بردن فكرى و بدون تجربه‌ايكه به دست آورده باشد.»
(شرح‌های خطبه:
)
امام علی (علیه‌السلام) در معرفی ملاک های برتری انسان چنین میفرمایند:
«أَفْضَلَ النّاسِ عِنْدَ اللّهِ مَنْ کانَ الْعَمَلُ بِالْحَقِّ أَحَبَّ إِلَیْهِ ... مِنَ الْباطِلِ وَ إِنْ جَرَّ إِلَیْهِ فائِدَةً وَ زادَهُ» «برترين مردم در نظر
خدا كسى است كه عمل به
حق نزد او محبوبتر از
باطل باشد گر چه باطل براى او منافعى فراهم سازد.»
(شرح‌های خطبه:
)
فائِدَة: به معنای زيادتى كه به دست مى‌آيد است، این واژه «اسم فاعل» است.
از این ماده چند مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فید »، ج۲، ص۸۳۵.
