افک (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
افک از مفردات
نهج البلاغه، به معنای ساخته، دروغ کامل و ... آمده است.
حضرت امیر (علیه‌السلام)، در بیانی
زهد رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را همین کلمه توصیف نموده است.
این کلمه به معنای ساخته، دروغ کامل و برگرداندن چیزی از حقیقتش، می‌باشد. اصل آن همان برگرداندن از حقیقت است.
طبرسی در
جوامع الجامع آن‌را «ابلغ الکذب»
دروغ کامل فرموده است.
آن حضرت دربارۀ زهد رسول خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده: «فلینظر ناظر بعقله اکرم اللّه محمّدا بذلک‌ام اهانه! فان قال: اهانه فقد کذب (و اللّه العظیم) بالافک العظیم؛
صاحب عبرت با عقل خود بنگرد که آیا خدا محمّد (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را با این زهد و ترک دنیا محترم کرده یا خوار نموده است؟ اگر گوید: خوار کرده بخدا قسم دروغ گفته؛ دروغ بس بزرگی.» در جای دیگر نیز فرموده است: «اولی الابصار و الاسماع ... فانّی تؤفکون‌ام این تصرفون‌ام بماذا تغترّون»
ابن اثیر در
نهایة گوید: «افکه یافکه: اذا صرفه عن الشیء و قلّبه.»
کلمۀ «تؤفکون» بصیغۀ مجهول به معنی «برگردانده می‌شوند» است. یعنی: ای صاحبان چشم‌ها و گوشها ... از حق به کجا برگردانده می‌شوید و یا برگشته می‌شوید و یا به چه چیز مغرور می‌گردید. مجهول آمدن آن که در قرآن مجید نیز چنان است شاید حاکی از غفلت باشد، یعنی: توجه ندارید بیدار باشید.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، «مفردات نهج البلاغه»، ص۵۴.
