اقامه نماز در حکومت اسلامی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اقامه نماز در
حکومت اسلامی و دعوت به آن نشانه
حکومت صالحان است و یکی از دلایل حکومت در
اسلام، اقامه نماز است. «الّذین ان مکّنّا هم فی الارض اقاموا الصّلوة و اتوا الزّکوة و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و للّه عاقبة الاُمور؛
یاران خدا کسانی هستند که هر‌گاه در
زمین به آن‌ها قدرت بخشیدیم،
نماز را برپا می‌دارند و
زکات را ادا می‌کنند و
امر به معروف و نهی از منکر می‌نمایند و پایان همه امور از آن خداست.»
این آیه خطاب به یاران خدا است که در آیه قبل
وعده یاری به آن‌ها داده شده است و مقام و اوصاف
مؤمنین را بیان می‌کند.
آن‌ها هرگز پس از
پیروزی، همچون خودکامگان و جباران به عیش و نوش و
لهو و لعب نمی‌پردازند و در
غرور و
مستی فرو نمی‌روند؛ بلکه پیروزی‌ها و موفقیت‌ها را نردبانی برای ساختن خویش و
جامعه قرار می‌دهند. آن‌ها پس از
قدرت یافتن، تبدیل به یک
طاغوت جدید نمی‌شوند، ارتباطشان با خدا محکم و با خلق خدا نیز مستحکم است؛ چرا که نماز سمبل پیوند با خالق است و زکات، رمزی برای پیوند با خلق، و امر بمعروف و نهی از منکر پایه‌های اساسی ساختن یک جامعه سالم محسوب می‌شود.
همین صفتات برای معرفی این افراد کافی است، و در سایه آن سایر
عبادات و
اعمال صالح و ویژگیهای یک جامعه با
ایمان و پیشرفته فراهم است.
مؤمنان تنها قبل از پیروزی به در خانه خدا نمی‌روند بلکه بعد از پیروزی هم به مقتضای (الّذین ان مکنّاهم فی الارض اقاموا الصّلوة...) رابطه خود را با او همچنان محکم می‌دارند و پیروزی بر
دشمن را وسیله‌ای برای نشر
حق و
عدالت و فضیلت قرار می‌دهند.
در بعضی از روایات اسلامی آیه فوق به
حضرت مهدی (علیه‌السّلام) و یارانش یا
آل محمد به طور عموم
تفسیر شده است. چنانکه از حدیثی از
امام باقر (علیه‌السّلام) می‌خوانیم که در تفسیر آیه (الّذین ان مکنّاهم فی الارض) فرمود: این آیه تا آخر از آن آل محمد و مهدی و یاران او است.
خداوند
شرق و
غرب زمین را در سیطره حکومت آن‌ها قرار می‌دهد آیینش را آشکار می‌سازد و به وسیله مهدی (علیه‌السّلام) و یارانش
بدعت و
باطل را نابود می‌کند آن چنان که تبهکاران حق را نابود کرده بودند و آن چنان می‌شود که بر صفحه زمین اثری از
ظلم دیده نمی‌شود چرا که آن‌ها امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند.
این احادیث بیان کننده مصداقهای روشن و آشکار است و مانع عمومیت
مفهوم آیه نیست بنابراین مفهوم گسترده
آیه، همه افراد با ایمان و
مجاهد و مبارز را شامل می‌شود.
یکی از صفات مؤمنین این است که اگر در زمین تمکنی پیدا کنند و در انتخاب هر قسم زندگی که بخواهند به آن‌ها
آزادی داده شود، و در میان همه انواع و انحاء زندگی، یک زندگی صالح را اختیار می‌کنند و جامعه‌ای صالح بوجود می‌آورند که در آن جامعه نماز به پا داشته می‌شود و زکات داده می‌شود، و امر به معروف و نهی از منکر انجام می‌شود.
اگر از میان همه جهات عبادت، نماز را و از میان همه جهات مالی، زکات را نام برده بدین جهت است که این دو در باب خود، عمده آن باب هستند.
زجاج گوید این آیه وصف کسانی است که خدا را یاری کنند.
و لله عاقبة الامور عاقبت کار‌ها به دست خدا است، این جمله نظیر (الی الله ترجع الامور) است، یعنی هر ملکی و حکومتی و قدرتی باطل می‌شود جز ملک و حکومت و قدرت حق و سرانجام همه امور به دست خدا می‌افتد.
در
تفسیر المیزان آمده: مراد به تمکین آنان در زمین این است که ایشان را در زمین نیرومند کند به طوری که هر کاری را بخواهند، بتوانند انجام دهند و هیچ مانعی یا مزاحمی نتواند سد راه آنان شود.
در صورت داشتن
قدرت و
اختیار، اجتماعی صالح به وجود می‌آورند.
مراد به
مؤمنین، عموم مؤمنین آن روز بلکه عامه
مسلمین تا
روز قیامت است. عالیترین جامعه‌ای که در
تاریخ اسلام تشکیل یافت جامعه‌ای بود که در عهد
رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) در آن جامعه نماز به پا شد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله«نماز جزء برنامه‌های حکومت اسلامی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۹/۲۵.
