بررسی تطبیقی میان علم تجوید و آواشناسی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
معرفی کتاب
نام کتاب: بررسی تطبیقی میان علم تجوید و آواشناسی مؤلف: محمد رضا ستوده نیا کتاب پیرامون یکی از موضوعات علوم قرآنی، یعنی مساله تجوید نوشته شده است. مؤلف در این کتاب به بررسی میان علم تجوید و آواشناسی پرداخته است. وی در ابتدا اهمیت موضوع و پیشینه تاریخی آن را بحث، آنگاه در فصل بعدی، اندامهای صوتی انسان را معرفی و کاربرد نام دندانها در علم تجوید و آواشناسی را تشریح نموده است در فصل سوم اصوات را از دیدگاه عرب زبان‌ها تقسیم بندی نموده و در فصل چهارم، به توصیف اصوات از دیدگاه متقدمین پرداخته، در فصل پنجم، اصوات عربی را از دیدگاه آواشناسی بررسی و در فصل ششم، به بررسی تطبیقی توصیف اصوات عربی پرداخته و در فصل آخر خلاصه‌ای از مباحث گذشته را ذکر، و نتیجه گیری می‌نماید.
همانگونه که عنوان کتاب بررسی تطبیقی میان علم تجوید و آواشناسی نام دارد و مؤلف هدف از نوشتن آن را تطبیق میان این دو علم می‌داند، مطالب کتاب نیز به گونه‌ای بیان شده است که هدف مؤلف را تامین نموده و لذا این کتاب می‌تواند برای موضوع فوق منبع خوبی بوده باشد
ساختار کتاب:
کتاب دارای هفت فصل می‌باشد که فهرست مطالب آن به قرار زیر است: فصل اول: مقدمه شامل: طرح موضوع، اهمیت موضوع و اهداف آن و پیشینه موضوع. فصل دوم: اندامهای صوتی انسان شامل: اندامهای تنفسی، تارهای صوتی، اندامهای گویایی یا اعضای نطق و بررسی کاربرد نام دندانها در علم تجوید و آواشناسی. فصل سوم: تقسیم بندی اصوات عربی شامل: مبنای تقسیم بندی اصوات، تقسیمات اصوات در میان دانشمندان گذشته، خلاصه تقسیم بندی اصوات عربی، نقش صوتی «واو» و «یاء» در زبان عربی، توصیف صائت‌های (مصوتهای) زبان عربی و صائت مرکب. فصل چهارم: توصیف اصوات از دیدگاه متقدمین شامل: توصیف جایگاه تولید اصوات عربی (مخارج حروف)، توصیف کیفیت اصوات عربی از دیدگاه علمای تجوید، صفات متضاد و صفات غیر متضاد. فصل پنجم: توصیف اصوات زبان عربی از دیدگاه آواشناسی شامل: توصیف اصوات عربی به اعتبار مکان نطق، توصیف اصوات عربی به اعتبار ناطق و توصیف اصوات عربی به اعتبار کیفیت نطق. فصل ششم: بررسی تطبیقی اصوات عربی شامل: توصیف همزه، هاء، عین، حاء، غین، خاء، الف، توصیف قاف، کاف، توصیف جیم، شین، یاء، توصیف ضاد، توصیف لام، توصیف نون، توصیف راء، توصیف دال، تاء، طاء، توصیف سین، صاد، زاء، توصیف ظاء، ذال، ثاء، اصواتی که لبها در تلفظ آنها دخالت دارند، توصیف فاء و توصیف باء، میم، واو. فصل هفتم: نتیجه و خلاصه
ویژگی‌ها:
۱- در فصل دوم: اندامهای صوتی انسان را به سه قسم: اندامهای تنفسی، تارهای صوتی و اندامهای تولید کننده صدا، تقسیم و هر کدام را بطور جداگانه تشریح و برای آنها تصاویری نیز ارائه نموده است. ۲- در فصل ششم: به بررسی تطبیقی توصیف اصوات عربی از دیدگاه متقدمین و آواشناسان پرداخته، که از آثار متقدمین، نظریات سیبویه و ابن جنی را ذکر نموده است. وی برای این منظور حروف را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار داده است. ۳- در فصل هفتم: خلاصه‌ای از مطالب گفته شده را بیان نموده و در ادامه نتایج مباحث گذشته را متذکر می‌شود و در پایان، مواردی را که نیاز به تحقیق
بیشتری دارند و لازم است از طرف دیگر افراد مورد بررسی قرار گیرند، یادآوری می‌نماید. ۴- در فصل سوم: اصوات عربی را تشریح و مقاومت آنها را مطرح نموده آنگاه پیرامون صائت‌ها توضیحاتی ارائه نموده و در ادامه نکات افتراق و اشتراک بین دو دیدگاه را بیان کرده است.
نسخه شناسی
کتاب یک جلد، متن آن فارسی و دارای ۱۷۲ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: معمولی ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد: شومیز ۴- نوبت چاپ: نامعلوم ۵- تاریخ انتشار: سال ۱۳۷۸ ۶- ناشر: نشر ایران ۷- تیراژ: ۲۰۰۰ نسخه ۸- دارای فهرست: الف: منابع فارسی ب: منابع عربی ج: منابع انگلیسی د: موضوعات کتاب ۹- نام کتاب: بررسی تطبیقی میان علم تجوید و آواشناسی ۱۰- نام مولف: محمد رضا ستوده نیا
