بهیمه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَهِیمَة (به فتح باء) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای زبان بسته می‌باشد که
حضرت علی (علیه‌السلام) در جریان
فتح بصره،
دعای استسقا و ... از این واژه استفاده نموده است.
بَهِیمَة (به فتح باء) به معنای زبان بسته آمده است. چنان‌که
راغب در
مفردات آورده است: «بهیمه» آن است که نطق ندارد و در صوت او
ابهام است و در عرف به غیر درندگان و طیور گفته می‌شود.
در
مجمع البیان آن‌را چهار پا معنا کرده و از
زجّاج نقل شده است که آن به هر حیوانی است که عقل ندارد، گفته می‌شود؛
که این نظر ترجیح دارد. گویی منظور از استعمال این کلمه اشاره به نافهمی و یا انسان نفهم است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) پس از فتح بصره در
ملامت اهل آن، چنین فرموده است: «
«کنتم جند المراة و اتباع البهیمة رغا فاجبتم و عقر فهربتم، اخلاقکم دقاق و عهدکم شقاق»؛
لشکر زن بودید، و پیروان حیوان زبان بسته وقتی که آن حیوان صدا کرد اجابتش کردید و چون کشته شد متفرق گشتید، اخلاقتان پست و پیمانتان اختلاف است.»
منظور از «مراة»
عایشه و از «بهیمه»
شتر عایشه است.
همچنین امام (علیه‌السلام) در دعای استسقاء می‌فرماید: «
«اللهم انّا خرجنا الیک من تحت الاستار و الاکنان و بعد عجیج البهائم و الولدان، راغبین فی رحمتک.»»
در مقام
نصیحت نیز فرموده‌اند: «
«اتقوّا الله فی عباده و بلاده فانّکم مسئولون حتی عن البقاع و البهائم.»»
این واژه یازده بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بهیمه»، ص۱۵۹.
