• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تاریخ بت‌پرستی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



طبق آثار یافت شده توسط باستان‌شناسان نشانه بت‌پرستی به سه هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردد و از قدیمی‌ترین آیین است.



برخی از باستان‌شناسان در آثار کلده و بابل از ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد مجسمه‌هایی یافته‌اند که نشانه بت‌پرستی اقوام پیشین است،
[۲] نثر طوبی، ج‌۲، ص‌۵۸.
گرچه نمی‌توان تاریخ دقیقی برای بت‌پرستی معین کرد؛
[۳] قاموس کتاب مقدس، ص‌۱۶۴.
ولی می‌توان گفت بت پرستی ، قدیمی‌ترین آیین است، زیرا کهن‌ترین پیامبری که تاریخش برای ما نقل شده، حضرت نوح (علیه‌السلام) است که بنابر گزارش قرآن کریم اقدام به ردّ‌و انکار بت پرستان کرده است.
[۴] التفسیر الکبیر، ج‌۲، ص‌۱۱۲.
[۵] التفسیر الکبیر، ج‌۷، ص‌۳۵.
البته باید توجه داشت که بت‌پرستی نوعی تحریف در عقیده فطری خداپرستی است و با توجه به این‌که فطرت خداپرستی همواره در میان انسان‌ها بوده تحریف آن نیز در میان افراد نادان پیوسته وجود داشته است، بنابراین تاریخ بت‌پرستی را می‌توان با تاریخ پیدایش انسان همراه دانست. در این راستا برخی مفسران آغاز بت‌پرستی را به زمانی پس از حضرت آدم (علیه‌السلام) که اولین پیامبر و نخستین موحد بود و پیش از حضرت نوح (علیه‌السلام) به القای شیطان نسبت داده‌اند.
[۸] التفسیرالکبیر، ج‌۲، ص‌۱۱۲.
[۹] التفسیرالکبیر، ج۷، ص۳۵.
بعضی گفته‌اند:هنگامی که نوح از طواف قبر آدم(علیه‌السلام) جلوگیری کرد مردم به تحریک ابلیس بت‌هایی ساختند و به پرستش آن‌ها پرداختند.
[۱۳] مجمع‌البیان، ج‌۱۰، ص‌۵۴۷.
[۱۴] روض‌الجنان، ج‌۱۹، ص‌۴۳۳.
برخی هم شیوع بت‌پرستی را اندکی پس از طوفان نوح (علیه‌السلام) تصور کرده‌اند.
[۱۵] قاموس کتاب مقدس، ص‌۱۶۴.



از قرآن‌کریم استفاده می‌شود که گرایش به بت‌پرستی از زمانی نزدیک به عصر حضرت نوح وجود داشته است
[۱۶] مجمع البیان، ج‌۱۰، ص۵۴۷.
اما از زمان‌های پیش‌تر سخنی در میان نیست. پس از آن از بت‌پرستی قوم عاد ، ثمود که‌۷۰ بت داشتند ، اصحاب مدین ، اهل‌سبا ، اصحاب القریه، قوم ابراهیم ، مصریان در زمان حضرت‌ یوسف (علیه‌السلام)
[۲۸] مجمع البیان، ج‌۵‌، ص‌۳۵۸.
و زمان موسی (علیه‌السلام) و بنی اسرائیل خبر داده است.
[۳۱] تفسیر قمی، ج‌۱، ص‌۶۲‌.
به گفته فخررازی مصریان در زمان یوسف (علیه‌السلام) ارواح فلکی را می‌پرستیده‌اند
[۳۳] التفسیر الکبیر، ج‌۱۸، ص‌۱۳۹‌_۱۴۰.
؛ همچنین قرآن کریم به بت‌پرستی در زمان لوط ، یونس و عیسی (علیهم‌السلام) نیز اشاره کرده است.


بت‌پرستی آیین رایج عرب پیش از اسلام شده بود.
[۳۵] تفسیر قمی، ج۲، ص۳۱۶.
برخی اولین رواج دهنده بت پرستی را در میان اعراب ابوکبشه
[۳۸] مجمع‌البیان، ج‌۹، ص‌۲۷۶‌_۲۷۷.
و برخی دیگر عمرو‌ بن لحیّ
[۳۹] مجمع البیان، ج‌۳، ص‌۳۹۰.
[۴۰] التفسیر الکبیر، ج‌۱۲، ص‌۱۱۰.
به تقلید از شامیان دانسته‌اند. به گفته‌ای پس از سکونت حضرت اسماعیل در مکه و فزونی یافتن فرزندانش، آنجا برای زندگی آنان تنگ شد و ناگزیر به اطراف کوچ‌ کردند و هر کدام قطعه سنگی از حرم برای بزرگداشت حرم با خود بردند و آن را طواف می‌کردند تا به تدریج معبود آنان شد.
[۴۲] السیرة‌النبویه، ج‌۱، ص‌۷۷.
[۴۳] الموسوعة الذهبیه، ج‌۵‌، ص‌۲۱۰.
مقارن ظهور اسلام این اندیشه در میان مردم جزیرة العرب نیز وجود داشت و مردم معبودهای دیگری غیر از خدا و از جمله برخی ستاره شَعْری را می‌پرستیدند.
[۴۷] مجمع‌البیان، ج‌۹، ص‌۲۷۶.



باید توجّه داشت که یکی از نقاط اشتراک تمدن‌های هفت‌گانه، بت‌پرستی بوده است و اکثر مردم دنیا در طول تاریخ بت پرست بوده‌اند.
[۴۹] التفسیر الکبیر، ج‌۱، ص‌۱۱۲.
هم‌اکنون نیز صدها میلیون بت‌پرست در شرق و غرب جهان وجود دارد
[۵۱] قاموس کتاب مقدس، ص‌۱۶۷.
و شمار آنان از مجموع مسیحیان، یهودیان و مسلمانان که تابع توحید حضرت ابراهیم‌اند، بیش‌تر است.
[۵۲] نثر طوبی، ج‌۲، ص‌۵۸‌.



۱. المیزان، ج‌۱۸، ص‌۱۷۴.    
۲. نثر طوبی، ج‌۲، ص‌۵۸.
۳. قاموس کتاب مقدس، ص‌۱۶۴.
۴. التفسیر الکبیر، ج‌۲، ص‌۱۱۲.
۵. التفسیر الکبیر، ج‌۷، ص‌۳۵.
۶. نوح/سوره۷۱، آیه۲۱‌۲۴.    
۷. المیزان، ج‌۶‌، ص‌۷۴.    
۸. التفسیرالکبیر، ج‌۲، ص‌۱۱۲.
۹. التفسیرالکبیر، ج۷، ص۳۵.
۱۰. الدرالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۲۹۳‌ ۲۹۵.    
۱۱. المیزان، ج‌۲، ص‌۳۴۹.    
۱۲. تفسیر قمی، ج‌۲، ص‌۳۸۷.    
۱۳. مجمع‌البیان، ج‌۱۰، ص‌۵۴۷.
۱۴. روض‌الجنان، ج‌۱۹، ص‌۴۳۳.
۱۵. قاموس کتاب مقدس، ص‌۱۶۴.
۱۶. مجمع البیان، ج‌۱۰، ص۵۴۷.
۱۷. نوح/سوره۷۱، آیه۲۳.    
۱۸. اعراف/سوره۷، آیه۷۰.    
۱۹. هود/سوره۱۱، آیه۶۱ ۶۲.    
۲۰. تفسیر قمی، ج‌۱، ص‌۳۳۰.    
۲۱. مجمع البیان، ج‌۵‌، ص‌۲۶۴.    
۲۲. المیزان، ج‌۱۰، ص‌۲۸۵.    
۲۳. المیزان، ج‌۱۰، ص‌۲۸۵.    
۲۴. المیزان، ج‌۱۷، ص‌۷۴.    
۲۵. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۲.    
۲۶. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۹.    
۲۷. یوسف/سوره۱۲، آیه۳۹ ۴۰.    
۲۸. مجمع البیان، ج‌۵‌، ص‌۳۵۸.
۲۹. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۷.    
۳۰. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۸.    
۳۱. تفسیر قمی، ج‌۱، ص‌۶۲‌.
۳۲. تفسیر عیاشی، ج‌۲، ص‌۲۹‌ ۳۰.    
۳۳. التفسیر الکبیر، ج‌۱۸، ص‌۱۳۹‌_۱۴۰.
۳۴. انبیاء/سوره۲۱، آیه۲۵.    
۳۵. تفسیر قمی، ج۲، ص۳۱۶.
۳۶. التبیان، ج‌۱۰، ص‌۱۴۱.    
۳۷. حجّ/سوره۲۲، آیه۷۱ ۷۳.    
۳۸. مجمع‌البیان، ج‌۹، ص‌۲۷۶‌_۲۷۷.
۳۹. مجمع البیان، ج‌۳، ص‌۳۹۰.
۴۰. التفسیر الکبیر، ج‌۱۲، ص‌۱۱۰.
۴۱. نورالثقلین، ج‌۱، ص‌۶۸۴.    
۴۲. السیرة‌النبویه، ج‌۱، ص‌۷۷.
۴۳. الموسوعة الذهبیه، ج‌۵‌، ص‌۲۱۰.
۴۴. یونس/سوره۱۰، آیه۱۰۴.    
۴۵. انعام/سوره۶، آیه۵۶‌.    
۴۶. انعام/سوره۶، آیه۷۱.    
۴۷. مجمع‌البیان، ج‌۹، ص‌۲۷۶.
۴۸. التنبیه والاشراف، ص‌۷۹.    
۴۹. التفسیر الکبیر، ج‌۱، ص‌۱۱۲.
۵۰. المیزان، ج‌۱۰، ص‌۲۷۶.    
۵۱. قاموس کتاب مقدس، ص‌۱۶۷.
۵۲. نثر طوبی، ج‌۲، ص‌۵۸‌.



دائرةالمعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله«بت‌پرستی».    



جعبه ابزار