تشبیهات و تمثیلات قرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«تشبیهات و تمثیلات قرآن کریم» نوشته دکتر
جهان بخش ثواقب مشتمل بر مجموعه‌ای از تمثیلات و تشبیهات
قرآن کریم است و با این هدف فراهم آمده است که جوانان و مشتاقان فرهنگ قرآنی ضمن استفاده نمودن از این امثال، با
آیات قرآنی و زبان قرآن آشنا و مانوس گردند و در قالب مثل، حقایق قرآنی را بهتر فهم و درک نمایند.
در شیوه نگارش این کتاب سعی شده تا ابتدا یک قطعه کوتاه ادبی متناسب با موضوع
آیه تمثیل نوشته شود و سپس آیه مورد نظر و ترجمه آن قرار گیرد.
شان نزول آیات هم در حد میسور آمده و در مواردی نیز که لازم بوده، تفسیر مختصری آورده شده است. مطالب کتاب در دو بخش تمثیلات و تشبیهات تنظیم شده است، اگرچه تفکیک آنها از هم دشوار است، چراکه آیات تمثیلی قرآن خود متضمن تشبیهات نیز هستند. کلیاتی نیز از تعاریف، انواع و فواید مثل، اقسام امثال قرآن، امثال در میان اقوام، امثال در میان ایرانیان و امثال
عرب در مدخل کتاب آمده است.
کتاب دارای یک مقدمه و یک مدخل و دو بخش اساسی و عمده است. در مدخل «کلیاتی در تعاریف، اقسام و فوائد مثل» عناوین ذیل به چشم می‌خورد:
مثل و معانی آن، فواید مثل، اقسام مثل، امثال در میان اقوام، امثال در میان ایرانیان، مثل در قرآن، اقسام امثال قرآن، تالیفات در زمینه امثال قرآن و امثال عرب. بخش اول تمثیلات قرآن نام دارد و شامل ۲۰ نوع تمثیل است: ۱- تمثیل
منافقان، ۲- تمثیل
انفاق فی سبیل الله ۳- تمثیل
انفاق ریاکارانه ۴- تمثیل
اعتدال در انفاق ۵- تمثیل زندگانی
دنیا ۶- تمثیل بتها ۷- تمثیل
کفران نعمت ۸- تمثیل
کافر و
مؤمن ۹- تمثیل اعمال کافران ۱۰- تمثیل
حق و
باطل ۱۱- تمثیل
عالم بی عمل ۱۲- تمثیل یاران پیامبر ۱۳- تمثیل خشم مشرکین ۱۴- تمثیل قرآن ۱۵- تمثیل
نور توحید ۱۶- تمثیل
بهشت متقیان ۱۷- تمثیل
عیسی علیه‌السّلام ۱۸- تمثیل
زنان ۱۹- تمثیل پیرزن نخ ریس ۲۰- تمثیل استخوان پوسیده.
بخش دوم: تشبیهات قرآن نام دارد و شامل ۷ نوع کلی تشبیه است: ۱- هنگامه
قیامت ۲- حشر و قیامت ۳-
منکران قیامت ۴-
نقمت‌های جهنم ۵-
نعمت‌های بهشتی ۶- حکایات اقوام ۷- آیات ربوبی. در ذیل هریک از انواع تمثیل و تشبیه چندین تمثیل و تشبیه که با موضوع مناسبت داشته آورده شده است.
در نهایت بخش پیوستها قرار دارد که در آن به ۱- امثال مخفی (پوشیده- کامنه) قرآن ۲- فهرست امثال سائره یا ارسال المثل ۳- آیه‌های نور (تشبیهات) اشاره شده است.
در پایان کتاب فهرستهای ذیل موجود است: فهرست منابع و مآخذ، نامهای اشخاص، جایها، اقوام، خاندان و قبیله‌ها، کتابها، نام انتشارات، نام گروهها، فرق،
مذاهب و بتها، فهرست حوادث، موضوعات و موجودات خاص، فهرست نامهای جانوران.
این کتاب به قلم دکتر جهانبخش ثواقب در قطع رقعی و با جلد شومیز در ۴۳۹ صفحه برای اولین بار از طرف نشر قو، شیراز در سال ۱۳۷۶ به چاپ رسیده است.
۱-
بهاء الدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن، جاول، ص۶۲۴ ۲- مقدمه نویسنده کتاب.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
