تعلیقة أمل الآمل (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
« تعليقة أمل الآمل» تصحيح و تحقيق مجموعه حواشى و تعليقات جناب آقا
میرزا عبد الله افندی اصفهانی بر كتاب
أمل الآمل محدث بزرگ
شیخ محمد بن حسن حر عاملی است و حاوى نكات رجالى، كتاب شناسى و تكمله‌ها و اضافاتى در شرح حال عالمان و فقيهان و محدثان شيعه است. افندى به دليل توانايى ويژه‌اش در شرح تراجم و شناخت كتب و رساله‌هاى علما، تعليقات و حواشى ارزش‌مندى بر اين اثر نگاشته است.
انگيزه اصلى مصحح اين است كه تعليقات اين‌جا نسبت به اطلاعات افندى در
ریاض العلماء اضافات و زياده‌هايى دارد و چه بسا نويسنده، نكته‌ها و تحقيقاتى در باره اشخاص و كتاب‌ها در تعليقه بر امل الآمل آورده باشد كه در متن تراجم رياض العلماء وجود ندارد.
در حاشيه عبارات حر عاملى، نكات تحقيقى و توضيحى و يادداشت‌هاى اضافى ميرزا افندى آمده است اين نكات گاهى تصحيح اشتباهات صاحب امل الآمل و گاهى تكميل اطلاعات او و گاهى تأكيد بر يافته‌ها و معلومات وى است.
مقدمه‌اى از مصحح در باره وضعيت تعليقات افندى بر امل الآمل ارائه شده است مبنى بر اينكه
آیت الله مرعشی نجفی از مصحح اين تعليقه خواسته به مطالعه مجموعه‌اى خطى كه نزد او موجود بوده بپردازد; اين مجموعه عمدتا به خط افندى و در ضمن آن كتاب امل الآمل با تصحيح افندى و مقابله با نسخه حر عاملى آمده و حاوى تعليقه‌ها و حواشى مفيدى است كه مى‌تواند جاهاى مهم رياض العلماء را روشن سازد. سپس مصحح تصميم به تحقيق و تصحيح و تهيه فهارس و شناسايى مصادر كتاب مى‌گيرد.
كتاب امل الآمل شامل ۱۲۲۵ شرح حال و تراجم عالمان و فقيهان بزرگ شيعه است اما ميرزا افندى در ذيل هر كدام از اين ترجمه‌ها تعليقه ندارد و نكات و تعليقات او عمدتا با هدف رفع
ابهام از عبارات متن و تكميل معلومات حر عاملى نگاشته شده است.
هدف اصلى افندى ظاهرا ثبت آخرين مطالعات خويش در تراجم كتابى معتبر بوده تا در هنگام ضرورت به آن مراجعه نمايد. نكات ارزش‌مند و رجالى او نه تنها بخش‌هايى از زندگى افراد را روشن‌تر مى‌كند بلكه مشتمل بر مطالعات وسيع او در اجازه‌نامه‌ها و رساله‌هاى ناياب بوده است. از اين رو افندى، نكات مهم اين اجازه‌نامه‌ها را با هدف استفاده رجالى يادداشت مى‌كرده و در جاى مناسب آن را ثبت مى‌نموده است. همان طور كه از تعليقه
میرزا محمد بن علی استرآبادی پيداست ميرزا افندى از اطلاعات و گزارش‌هاى علمى هم‌عصران و محققان و دوستانش نيز بهره گرفته است. عمده‌ترين تعليقات كتاب به شناسايى كتاب‌ها و رساله‌ها و آثار مختلف اختصاص دارد و معمولا در طرح مطالب كتاب شناختى، ميرزا افندى از توانايى ويژه‌اى برخوردار است. وى ضمن اشاره به وضعيت كتب حديثى، فقهى، تفسيرى و علمى علماى شيعه، آراى عالمان قبلى را در توصيف كتب مذكور آورده سپس اطلاعات خود را افزوده است.
گاهى هم موضوع كتب و آثارى كه در گزارش حر عاملى آمده مشخص شده و با تفصيل بيشترى راجع به مباحث و محتواى آن بحث شده و نكات موضوعى جديدى به اطلاعات قبلى اضافه گشته است. در پايان هم فهارس الفبايى اعلام، مؤلفات و كتب، امكنه و بقاع و شهرها تهيه گرديده است.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
