تفسیر کلامی قران مجید (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«تفسیر کلامی قرآن مجید» کتابی است که به
تفسیر کلامی قرآن مجید می‌پردازد.
تفسیر کلامی یکی از سبکهای مورد توجه در رشته تفسیر از آغاز بوده است. در این شیوه، از
آیات قرآن برای دفاع از
عقاید موافقان و یا دفع شبهات مخالفان استفاده می‌گردد. نویسنده ابتدا ابعاد تفسیر کلامی قرآن مجید را یادآور شده و به بیان ضرورت تفسیر کلامی قرآن مجید می‌پردازد. در ادامه به آیاتی از قرآن که در آنها به خردورزی امر و از پیروی از
ظن و گمان نهی شده می‌پردازد. از آن پس به تعریف «کلام» پرداخته و مرجع و سرچشمه دانش
کلام اسلامی را قرآن مجید معرفی می‌کند. بخش اول کتاب به موضوع «تفسیر» اختصاص داده شده و پس از توضیح لغوی و اصطلاحی واژه «تفسیر» به ارتباط آن با تفسیر کلامی قرآن مجید پرداخته شده است. در این بخش راه‌های تفسیر همچون: بررسی قرائت، بیان
شان نزول، بحث ادبی و غیره یادآوری شده و از آن پس به موضوعی تحت عنوان «آشنایی با قرآن» می‌پردازد. در این بخش همچنین به بررسی وضعیت تفسیر در طی تاریخ پرداخته می‌شود. در بخش دوم به موضوع «
تاویل» و بیان ارتباط آن با تفسیر کلامی پرداخته شده و معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر بیان گردیده و تاویل از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.
بخش سوم کتاب به بیان اصول اعتقادی در قرآن مجید اختصاص یافته و از اصولی چون:
ایمان به
عالم غیب،
توحید،
معاد و غیره سخن به میان آمده است. در این دو بخش اشکالات و ایراداتی که به موضوع تفسیر و تاویل مرتبط است پاسخ داده می‌شود.
کتاب حاضر دارای یک پیشگفتار به قلم نویسنده و سه بخش ذیل و یک نتیجه می‌باشد:
بخش یکم: «تفسیر چیست و ارتباط آن با تفسیر کلامی قرآن مجید کدام است؟». این بخش شامل دو فصل به شرح ذیل می‌باشد: فصل نخست: «شناسایی تفسیر» که شامل موضوعاتی چون: تعریف، راه‌های تفسیر، آشنایی با قرآن و غیره می‌باشد. فصل دوم: «تفسیر در تاریخ» دارای چهار عنوان جداگانه: استوارسازی متن، تفسیر قرآن به قرآن،
تفسیر ماثور و
تفسیر استدلالی می‌باشد. بخش دوم: «تعریف تاویل و نشان دادن پیوند آن با تفسیر کلامی قرآن مجید» شامل عناوینی چون: تعریف، تاویل از دیدگاه قرآن می‌باشد. بخش سوم: «اصول اعتقادی در قرآن مجید» که به بیان اصول اعتقادی‌ای چون: جهان پنهان (عالم غیب)، یکتاپرستی (توحید)، پیامبری (
نبوت)، رستاخیز (معاد)،
جبر و اختیار می‌پردازد. در پایان نیز منابع و مآخذ کتاب معرفی گردیده است.
نسخه حاضر در برنامه به قلم آقای دکتر محمد حسین روحانی و به
زبان فارسی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۳۴۷ صفحه برای بار نخست در سال ۱۳۷۰ ش توسط «انتشارات توس» تهران، منتشر شده است.
۱- پیشگفتار نویسنده و متن کتاب. ۲- خرمشاهی، بهاء الدین، دانشنامه قرآن، جاول، ص۶۴۸. ۳- همان، جدوم، ص۱۱۲۳.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
