تَحُسُّونَهُم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَحُسُّونَهُم: (إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ) از مادّۀ «
حَسّ» گرفته شده و به معنى «
قتل و كشتن» است.
آیه مورد بحث در ماجراى
جنگ احد، يعنى شكست
مسلمانان پس از پيروزى است. هنگامى كه مسلمانان با دادن تلفات و خسارات سنگين به
مدینه بازگشتند با يكديگر مى‌گفتند مگر
خداوند به ما وعده فتح و پيروزى نداده بود؟ پس چرا در اين جنگ شكست خورديم؟! اين آيه به آنها پاسخ مى‌گويد و علل شكست را توضيح مى‌دهد.
به موردی از کاربرد تَحُسُّونَهُم در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتّى إِذا فَشِلْتُمْ وَ تَنازَعْتُمْ في الأَمْرِ وَ عَصَيْتُم مِّن بَعْدِ ما أَراكُم مّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُريدُ الدُّنْيا وَ مِنكُم مَّن يُريدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَليَكُمْ وَ لَقَدْ عَفا عَنكُمْ وَ اللّهُ ذُو فَضْلٍ عَلى الْمُؤْمِنينَ) «خداوند،
وعده خود را به شما، درباره پيروزى بر دشمن در احُد، تحقّق بخشيد؛ در آن هنگام كه دشمنان را به فرمان او، به قتل مى‌رسانديد؛ تا اين‌كه سست شديد؛ و در كار حفظ سنگرها به نزاع پرداختيد؛ و بعد از آن كه خداوند آنچه را دوست مى‌داشتيد از غلبه بر دشمن به شما نشان داد، نافرمانى كرديد. بعضى از شما، خواهان
دنیا بودند؛ و بعضى خواهان
آخرت. سپس خداوند شما را از غلبه بر آنان بازگرداند؛ و پيروزى شما به شكست انجاميد؛ تا شما را بيازمايد. و او شما را بخشيد؛ و خداوند نسبت به
مؤمنان، داراى احسان و بخشش است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه حَسّ - به فتحه حا- به معناى قتل بر وجه استيصال است، كشتنى كه انقراض بياورد.
روایات بر اين مساله اتفاق دارند و تاريخ هم در داستان جنگ احد ضبط كرده است كه لشكر
اسلام در آغاز بر لشكر
شرک غلبه نموده و همه را تار و مار كردند، به غارت اموالشان نيز پرداختند، تا آنكه تيراندازان مامور حفظ دره، كمين گاه خود را رها كردند، و
خالد بن ولید با نفرات و افرادش به
عبد اللَّه بن جبیر و نفرات باقيمانده او حمله كرده و همه را كشت، و از پشت سر به لشكر اسلام تاختن گرفت و مشركين بعد از فرار دو باره برگشتند و هفتاد نفر از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را كشتند و بقيه را به بدترين وجهى فرارى دادند.
(إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ ...) مى‌تواند ناظر به فتحى باشد كه در آغاز جنگ خداى تعالى نصيب مسلمين كرد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « تَحُسُّونَهُم »، ص۵۱۱.
