حبس خودداری‌کنندگان از پرداخت جزیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حبس خودداری کنندگان از پرداخت جزیه از مباحث فقهی و حقوقی مربوط به
حقوق زندانی و درباره حکم زندانی کردن اهل ذمه‌ای بحث می‌کند که از پرداخت
جزیه خودداری می‌کنند.
قاضی ابویوسف از فقهای اهل سنت قائل به حبس
اهل ذمه تا پرداخت جزیه شده است. در مقابل، قول دیگری وجود دارد و آن این است که عدم پرداخت جزیه، آنان را از ذمّی بودن، خارج و به
محارب تبدیل می‌کند به ویژه در موردی که در عقد، جزیه شرط شده باشد.
۱.
ابن ادریس حلّی: هرگاه
اهل کتاب و کسی که شبهۀ کتابی بودن در او می‌رود، از دادن جزیه خودداری کردند، حکم دیگر
کافران را دارند؛ یعنی واجب است جنگ با آن‌ها، اسارت فرزندان و زنان و گرفتن اموالشان و این‌ها
غنیمت محسوب می‌شود.
۲.
محقق حلّی: سوم در شرایط ذمّه و آن شش امر است: اوّل، قبول جزیه؛ دوم، کارهایی که منافات با
امان دارد انجام ندهند؛ مانند تصمیم جنگ با
مسلمانان یا کمک‌رسانی به
مشرکان و اگر این دو شرط را زیر پا گذاشتند از ذمّه خارج می‌شوند.
۳.
سیّد علی طباطبائی: اگر مردها از پرداخت جزیه خودداری کردند پیمان شکسته‌اند و خون آنان مباح می‌شود.
۴.
شیخ محمدحسن نجفی (پس از نقل کلام محقق حلّی): اختلافی دربارۀ این دو شرط نیافتم.
نظر نگارنده: آری، ظاهر کلام علّامه در
قواعد الاحکام این است که تابع شرط در عقد الذّمة است؛ چون گفته: شرایط ذمّه یازده است: اوّل، دادن جزیه و … این شش، اگر در عقد ذمّه شرط شد با مخالفت یکی از آن‌ها عهد شکسته می‌شود وگرنه نقض نمی‌شود. آری، اگر خلافی انجام دادند
حد یا
تعزیر می‌شوند.
ابویوسف:
اهل ذمّه برای گرفتن جزیه از آنان، زده نمی‌شوند و در آفتاب و غیر آن نگه‌داشته نمی‌شوند و چیز ناراحت کننده‌ای روی بدن آن‌ها گذاشته نمی‌شود، بلکه با آنان مدارا می‌شود و حبس می‌شوند تا آن چه تعهّد کرده‌اند، بپردازند و از حبس آزاد نمی‌شوند تا جزیه را کامل پرداخت کنند.
• طبسی، نجم‌الدین، حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص۳۵۰-۳۵۱.
