حبیب عجمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حبیب عجمی، از قدمای
مشایخ صوفیه و از زاهدان نامدار
بصره در اواخر
قرن اول و اوایل قرن دوم هجری است. زیارتگاهی در
شهر بغداد به وی منسوب است درحالی که عجمی در بصره زندگی کرده و احتمالا در آنجا وفات یافته است.
از زادگاه و تاریخ تولد حبیب عجمی، اطلاعی در دست نیست،
ابن‌عساکر، کنیه وی را ابومحمد و نام پدرش را محمد، ثبت کرده است.
شهرت وی در برخی منابع، عجمی
و در برخی منابع دیگر، فارسی ذکر شده
که نشان‌دهنده ایرانی بودن وی است. نقل شده که او
زبان عربی را با لهجه غیرعربی، صحبت می‌کرده است.
گویند که حبیب ابتدا در بصره، به
رباخواری اشتغال داشت، اما در پی رویدادهایی متنبه شد و در مجلس
حسن بصری، حضور یافت و به دست وی،
توبه کرد، سپس اموال معاملان را پس داد و هیچ چیز برایش نماند و تا پایان عمر به انفاق و انعام نیازمندان، مشغول گشت.
در منابع تاریخی، کرامات و احوال عرفانی و اقوال حکمت‌آمیز وی، به تفصیل بیان شده است.
گفتنی است، بسیاری از سلسله‌های تصوف، به واسطه وی، سند و اجازه طریقتی (اصطلاحاً خرقه) خود را به حسن بصری می‌رسانند.
درباره سال درگذشت حبیب عجمی، میان نویسندگان اختلاف‌نظر وجود دارد و وفات وی را در سال‌های ۱۱۹، ۱۲۰، ۱۲۵ ه. ق و حتی حدود ۱۴۰ ه. ق، نیز ذکر کرده‌اند.
زیارتگاهی در مسجدی به نام حبیب عجمی، سمت غربی بغداد، در شمال جسر الشهدا (پل شهدا)، قرار دارد و به حبیب عجمی منسوب است.
بدون شک انتساب قبری به حبیب عجمی در بغداد، نمی‌تواند درست باشد، زیرا حبیب عجمی، بیشتر عمر خود را در بصره، زیسته و احتمالًا در همین شهر نیز از دنیا رفته است، زیرا در منابع زندگی‌نامه او، به مهاجرت و وفات وی در محل دیگری، اشاره نشده است، ضمن آنکه در زمان حیات وی، هنوز شهر بغداد ساخته نشده بود و بنابراین احتمال وفات وی در این شهر نیز منتفی است.
افزون‌بر این، به گفته
نُبهانی، حبیب عجمی در بصره، به خاک سپرده شده است
و
ابن‌بطوطه نیز قبر وی را در بصره زیارت کرده و از سخن وی، چنین برمی‌آید که قبر وی در آن زمان، دارای
گنبد و زیارتگاه بوده است.
بنابراین قبر حبیب عجمی در بغداد را باید قبر شخص دیگری دانست یا مزاری نمادین به شمار آورد که
صوفیان در دوره‌های بعدی برای وی ساخته‌اند.
زیارتگاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «زیارتگاه حبیب عجمی»، ج۱، ص۴۳۱.
