حجر اسماعیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فضائی که بین حطیم و بین دیوار است، حجر اسماعیل نامیده می‌شود. که تقریبا سه متر از آن در بنای
ابراهیم علیه‌السّلام داخل کعبه بوده، بعدها بیرون افتاده است. و به همین جهت در
اسلام واجب شده است که طواف پیرامون حجر و کعبه انجام شود، تا همه کعبه زمان ابراهیم علیه‌السّلام داخل در طواف واقع شود.
حجر، دیوار دایره شکلی در سمت غربی
کعبه است
که در آن قبر
اسماعیل علیه‌السّلام و مادرش قرار دارد
و بنا بر قولی، مدفن دختران اسماعیل
و نیز طبق برخی روایات، مدفن شماری از پیامبران است.
برخی از مفسران گفته‌اند: حجر اسماعیل از مصادیق «آیات بینات» در آیه ۹۷
سوره آل عمران است.
کعبه بنائی است تقریبا مربع، که از سنگ کبود رنگ و سختی ساخته شده، بلندی این بنا شانزده متر است، در حالی که در زمان رسول
خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم خیلی از این کوتاهتر بوده، آنچه که از روایات
فتح مکه بر می‌آید - که : رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ،
علی علیه‌السّلام را به دوش خود سوار کرد، و علی علیه‌السّلام از شانه رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم توانست بر بام کعبه رفته، بت هائی را که در آنجا بود بشکند - ثابت کننده این مدعا است.
و طول ضلع شمالی آن که ناودان و حجر اسماعیل در آن سمت است، و همچنین ضلع جنوبی آن، که مقابل ضلع شمالی است، ده متر و ده سانتی متر است و طول ضلع شرقی اش که باب کعبه در دو متری آن از
زمین واقع شده، و ضلع روبرویش یعنی ضلع غربی دوازده متر است و
حجر الاسود در ستون طرف دست چپ کسی که داخل خانه می‌شود قرار دارد. در حقیقت حجر الاسود در یک متر و نیمی از زمین مطاف، در ابتدای ضلع جنوبی واقع شده، و این حجر الاسود سنگی است سنگین و بیضی شکل و نتراشیده، رنگی سیاه متمایل به سرخی دارد. و در آن لکه‌هایی سرخ و رگه‌هایی زرد دیده می‌شود که اثر جوش خوردن خود بخودی ترکهای آن سنگ است،
و چهار گوشه کعبه از قدیم الایام، چهار
رکن نامیده می‌شده : رکن شمالی را
رکن عراقی ، و رکن غربی را
رکن شامی ، و رکن جنوبی را
رکن یمانی ، و رکن شرقی را که حجر الاسود در آن قرار گرفته
رکن اسود نامیدند، و مسافتی که بین در کعبه و حجر الاسود است،
ملتزم می‌نامند. چون زائر و
طواف کننده خانه خدا، در
دعا و است غاثه اش به این قسمت متوسل می‌شود.
و اما
ناودان که در دیوار شمالی واقع است، و آن را
ناودان رحمت می‌گویند چیزی است که
حجاج بن یوسف آنرا احداث کرد. و بعدها سلطان سلیمان در سال ۹۵۴ آن را برداشت و به جایش ناودانی از نقره گذاشت. و سپس
سلطان احمد در سال ۱۰۲۱ آن را به ناودان نقره‌ای مینیاتور شده مبدل کرد مینیائی کبود رنگ که در فواصلش نقشه هائی طلائی بکار رفته بود و در آخر سال ۱۲۷۳
سلطان عبد المجید عثمانی آن را به ناودانی یک پارچه
طلا مبدل کرد که هم اکنون موجود است.
و در مقابل این ناودان، دیواری قوسی قرار دارد که آن را
حطیم می‌گویند، و حطیم نیم دایره‌ای است، جزء بنا که دو طرفش به زاویه شمالی (و شرقی و جنوبی) و غربی منتهی می‌شود. البته این دو طرف متصل به زاویه نامبرده نیست، بلکه نرسیده به آن دو قطع می‌شود. و از دو طرف، دو راهرو بطول دو متر و سی سانت را تشکیل می‌دهد. بلندی این دیوار قوسی یک متر و پهنایش یک متر و نیم است. و در طرف داخل آن سنگهای منقوشی به کار رفته. فاصله وسط این قوس از داخل با وسط دیوار کعبه هشت متر و چهل و چهار سانتیمتر است.
فضائی که بین حطیم و بین دیوار است، حجر اسماعیل نامیده می‌شود. که تقریبا سه متر از آن در بنای
ابراهیم علیه‌السّلام داخل کعبه بوده، بعدها بیرون افتاده است. و به همین جهت در
اسلام واجب شده است که طواف پیرامون حجر و کعبه انجام شود، تا همه کعبه زمان ابراهیم علیه‌السّلام داخل در طواف واقع شود. و بقیه این فضا آغل گوسفندان اسماعیل و
هاجر بوده، بعضی هم گفته‌اند: هاجر و اسماعیل در همین فضا دفن شده‌اند.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حجر اسماعیل».
