• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حدیث مشهور

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حدیث مشهور، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیثی گفته می‌شود که جماعتی آن را نقل کرده و بین اهل حدیث شایع باشد.


یکی از اقسام خبر واحد به اعتبار سند آن حدیث مشهور است.

حدیث مشهور بین علمای حدیث مباحث زیادی را به خود اختصاص داده و از این رو برای آن تعاریف گوناگونی بیان شده که عبارتند از:
۱- حدیثی است که تعدادی از صحابه آن را نقل کنند و به حد تواتر نرسد.
۲- حدیثی است که تعداد راویان آن از دو نفر بیشتر باشد و به حد تواتر نرسیده باشد.
۳- حدیثی است که جماعتی آن را نقل کنند و در نزد اهل حدیث شایع باشد.
۴- حدیثی است که راویان آن بیش از دو یا سه نفر باشند.
۵- حدیثی است که بر زبان‌ها اشتهار یافته باشد ولی ممکن است راویان آن در جمیع یا در بعضی از طبقات از یک نفر تجاوز نکند و یا اصلاً سندی در آن نباشد. این اشتهار، اعم از آن است که فقط در نزد محدثان یا فقط در نزد عامه مردم و یا هر دو باشد.
۶- حدیثی است که تعداد راویان آن در تمام یا بعضی از طبقات از سه نفر بیشتر باشد.
حدیث مشهور از اقسام مشترک حدیث است و از اقسام مختص به حدیث ضعیف نیست. اگر چه حنفیه مشهور را از اقسام حدیث متواتر شمرده‌اند ولی برخی آن را از اخبار آحاد به حساب آورده‌اند.

درباره نسبت حدیث مستفیض و مشهور چند قول است:
الف - حدیث مستفیض و مشهور مترادف هستند.
ب - بین حدیث مستفیض و مشهور رابطه اعم و اخص مطلق بر قرار است و حدیث مشهور اخص است.
ج - بین حدیث مستفیض و مشهور رابطه اعم و اخص مطلق برقرار است حدیث مستفیض اخص است. مثلاً: حدیث «انما الاعمال بالنیات» مشهور است ولی مستفیض نیست.

فرق غریب، عزیز و مشهور این است که:
اگر یک نفر منفرداً روایتی را نقل کند غریب و چنان چه دو یا سه نفر نقل کنند عزیز و اگر جماعتی آن را نقل کنند مشهور نامیده می‌شود این فرق بنا بر اقوال بعضی از علما در تعریف حدیث مشهور صحیح است.

در صورت تعارض بین مفاد دو روایت، روایتی که راویان آن بیشتر است بر روایتی که راویان کمتری آن را روایت کرده‌اند مقدم می‌شود؛ بنابر این، شهرت روایی یکی از اسباب ترجیح روایتی بر روایتی دیگر در فرض تعارض می‌باشد.
[۱] مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۲۱.    


مترادفات این اصطلاح عبارتند از:
خبر شایع، روایت شایع، مشهور، خبر مشهور، حدیث شایع، شایع و احادیث مشهور، روایت مشهور.
[۲] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۳.    
[۳] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۷۲.    
[۴] شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۰۵.    
[۵] شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۷۰.    
[۶] میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۲۲.    
[۷] سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۲، ص۶۲۱.    
[۸] سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۱.
[۹] صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۰۲.    
[۱۰] طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۴.    
[۱۱] درایة الحدیث، ص۴۹.
[۱۲] درایة الحدیث، ص۵۰.
[۱۳] قاری، علی، شرح شرح نخبة الفکر، ص۱۹۲.    
[۱۴] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۰.
[۱۵] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۸.
[۱۶] بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۵.    
[۱۷] مدیرشانه‌چی، علم الحدیث، ص۱۵۵.
[۱۸] نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۷۲.
[۱۹] فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۱۰، ص۵۵-۵۶.
[۲۰] قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۱۲۴.    
[۲۱] تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۴۸۵.
[۲۲] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۱۳.
[۲۳] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۵۵.
[۲۴] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۱۵.
[۲۵] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ۹۲.
[۲۶] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۲۳.    
[۲۷] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۱۲۹.    
[۲۸] صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۱۵۸.    
[۲۹] صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۵۸.
[۳۰] عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۱۱.    
[۳۱] عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۹۹.    


۱. ↑ مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۲۱.    
۲. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۳.    
۳. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۷۲.    
۴. ↑ شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۰۵.    
۵. ↑ شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۷۰.    
۶. ↑ میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۲۲.    
۷. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۲، ص۶۲۱.    
۸. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۱.
۹. ↑ صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۰۲.    
۱۰. ↑ طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۴.    
۱۱. ↑ درایة الحدیث، ص۴۹.
۱۲. ↑ درایة الحدیث، ص۵۰.
۱۳. ↑ قاری، علی، شرح شرح نخبة الفکر، ص۱۹۲.    
۱۴. ↑ علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۰.
۱۵. ↑ علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۸.
۱۶. ↑ بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۵.    
۱۷. ↑ مدیرشانه‌چی، علم الحدیث، ص۱۵۵.
۱۸. ↑ نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۷۲.
۱۹. ↑ فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۱۰، ص۵۵-۵۶.
۲۰. ↑ قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۱۲۴.    
۲۱. ↑ تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۴۸۵.
۲۲. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۱۳.
۲۳. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۵۵.
۲۴. ↑ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۱۵.
۲۵. ↑ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ۹۲.
۲۶. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۲۳.    
۲۷. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۱۲۹.    
۲۸. ↑ صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۱۵۸.    
۲۹. ↑ صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۵۸.
۳۰. ↑ عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۱۱.    
۳۱. ↑ عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۹۹.    


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۲۷۱-۲۷۲.    
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث مشکل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۲۶.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی
جعبه ابزار