• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حرمه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حُرْمَه (به ضم حاء و سکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای احترام و عظمت است جمع آن حُرَم (به ضم حاء و فتح راء) و کلماتی مانند حرام و حَرَم (بر وزن شرف) از مشتقات این واژه‌اند که حضرت علی (علیه‌السلام) درباره‌ی نکوهش اصحاب جمل، پندهای حکیمانه و توصیف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و... از این واژه استفاده نموده است.


حُرْمَه
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،ج۱، ص۲۶۷.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۳۸.    
به معنای احترام و عظمت آمده است. «الحرمة ما لا یحلّ انتهاکه.
[۳] کلباسی، أبوالمعالی، رسالة فی حجیة الظن، ص۴۰۰.    
»
حَرام به معنای حُرمت و احترام نیز آمده است چنان‌که گفته می‌شود: «البیتُ الحَرام.
[۴] ابن عاشور، التحریر والتنویر، ج۷، ص۵۵.    
»
حَرَم به معنای محترم و چیزی که هتک حرمتش جایز نیست آمده است چنان‌که گفته می‌شود: «مکّه و حوالی آن حرم است.
[۵] قمی مشهدی، محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ج۳، ص۱۶۶.    
» این واژه مقابل «حِلّ» بکار رفته است.

• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص نکوهش اصحاب جمل فرموده است: «فَخَرَجُوا یَجُرُّونَ حُرْمَةَ رَسُولِ اللهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) کَمَا تُجَرُّ الاْمَةُ عِنْدَ شِرَائِهَا»؛
[۶] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۸۱، خطبه ۱۷۱.    
[۷] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۷، خطبه ۱۷۲.    
[۸] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰۳، خطبه ۱۶۷.    
[۹] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۰۸.    
«از مکه خارج شدند حرمت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) (عایشه) را با خود می‌کشیدند مانند کشیدن کنیز به وقت خریدنش.»
• آن حضرت در بیانی در خصوص حلال و حرام الهی فرموده‌اند: «مُبَيِّناً حَلاَلَهُ وَحَرامَهُ، وَفَرَائِضَهُ وَفَضَائِلَهُ، وَنَاسِخَهُ وَمَنْسُوخَهُ، وَرُخَصَهُ وَعَزَائِمَهُ، وَخَاصَّهُ وَعَامَّهُ، وَعِبَرَهُ وَأَمْثَالَهُ، وَمُرْسَلَهُ وَمَحْدُودَهُ، وَمُحْكَمَهُ وَمُتَشَابِهَهُ، مُفَسِّراً جُمَلَهُ، وَمُبَيِّناً غَوَامِضَهُ»؛
[۱۰] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶، خطبه ۱۶۷.    
[۱۱] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۴، خطبه ۱.    
[۱۲] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹، خطبه ۱.    
[۱۳] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۱۷.    
(حلال و حرامش آشكار و فريضه‌ها و مستحبّات و ناسخ و منسوخ، و مباح و ممنوع، خاص و عام، پندها و مثلها، مطلقها و محدودها، محكمات و متشابهاتش همه معلوم است؛ مجملات آن به بركت محكمات و آيات روشن، تفسير شده، نكات پيچيده آن (در پرتو آيات ديگر) واضح است.
[۱۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳، خطبه ۱.    
)
• امام (علیه‌السلام) در پندهایی حکیمانه می‌فرماید: «وَفَضَّلَ حُرْمَةَ الْمُسْلِمِ عَلَی الْحُرَمِ کُلِّهَ»ا؛
[۱۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷۴، خطبه ۱۶۷.    
[۱۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۲، خطبه ۱۶۷.    
[۱۷] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۹۷، خطبه ۱۶۲.    
[۱۸] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۸۸.    
«و احترام مسلمان را بر همه احترام‌ها برتر کرده است.»
• امام (علیه‌السلام) همچنین در توصیف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) فرموده‌اند: «وَشَجَرَتُهُ خَیْرُ الشَّجَر نَبَتَتْ فِی حَرَم، وَبَسَقَتْ فِی کَرَم»؛
[۱۹] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۳، خطبه ۱۶۲.    
[۲۰] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۹، خطبه ۹۴.    
[۲۱] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۸۵، خطبه ۹۲.    
[۲۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۶۲.    
«خانواده او بهترین خانواده است در نسل محترمی به وجود آمده و در کرامت بالا رفته است.»
• آن حضرت در خصوص کعبه و فلسفۀ حجّ نیز می‌فرماید: «جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ لِلاِسْلامِ عَلَماً، وَلِلْعَائِذِینَ حَرَماً»؛
[۲۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷، خطبه ۱.    
[۲۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵، خطبه ۱.    
[۲۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۱، خطبه ۱.    
[۲۶] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۲۳.    
(خداوند متعال این خانه خود را پرچمی برای اسلام قرار داد و حرم امنی برای پناهندگان به آن.
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳، خطبه ۱.    
)

این واژه پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،ج۱، ص۲۶۷.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۳۸.    
۳. ↑ کلباسی، أبوالمعالی، رسالة فی حجیة الظن، ص۴۰۰.    
۴. ↑ ابن عاشور، التحریر والتنویر، ج۷، ص۵۵.    
۵. ↑ قمی مشهدی، محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ج۳، ص۱۶۶.    
۶. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۸۱، خطبه ۱۷۱.    
۷. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۷، خطبه ۱۷۲.    
۸. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰۳، خطبه ۱۶۷.    
۹. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۰۸.    
۱۰. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶، خطبه ۱۶۷.    
۱۱. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۴، خطبه ۱.    
۱۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹، خطبه ۱.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۱۷.    
۱۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳، خطبه ۱.    
۱۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷۴، خطبه ۱۶۷.    
۱۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۲، خطبه ۱۶۷.    
۱۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۹۷، خطبه ۱۶۲.    
۱۸. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۸۸.    
۱۹. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۳، خطبه ۱۶۲.    
۲۰. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۹، خطبه ۹۴.    
۲۱. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۸۵، خطبه ۹۲.    
۲۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۶۲.    
۲۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷، خطبه ۱.    
۲۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵، خطبه ۱.    
۲۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۱، خطبه ۱.    
۲۶. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۲۳.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳، خطبه ۱.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حرمه»، ص۲۶۷.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
جعبه ابزار