• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسن بن احمد محمدی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حسن بن احمد محمدی (۳۴۹ ـ ۴۳۰ هـ.ق) از سادات علوی و محدثان برجسته بغداد بود که نسبش با هشت واسطه به محمد حنفیه می‌رسید.
با وجود انتقاد برخی از اهل سنت و اشکال شماری از امامیه به برخی روایاتش، بیشتر علمای رجال شیعه او را ثقه و ممدوح دانسته‌اند.
وی از استادانی چون پدرش، شیخ صدوق و بزرگان دیگر روایت کرده است.
او شاگردانی چون شیخ طوسی و نجاشی داشته است.
آثارش شامل خصائص امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) من القرآن، طرق الحدیث المروی فی الصحابی و فضل‌ العتق است.
وی در نهایت در سال ۴۳۰ (هجری قمری) از دنیا رفت.



ابومحمد حسن بن احمد بن قاسم محمدی علوی شریف از سادات علوی است که در سال ۳۴۹ (هجری قمری) به دنیا آمد.
نسب او با هشت واسطه به محمد حنفیه می‌رسد.
وی ساکن بغداد بود و در زمان خود عالم و محدثی برجسته و بزرگ طایفه خویش به شمار می‌رفت.
اگرچه برخی اهل سنت، نسبت کذب و وضع حدیث به او داده و نجاشی نیز از ایراد و اشکال برخی از امامیه بر بعضی از احادیث و روایات منقول از او خبر داده و بدین علت ابن داود نام او را در قسم دوم از کتاب خویش آورده است؛ ولی علامه نام او را در قسم ثقات و ممدوحان آورده و بسیاری از علمای رجال شیعه نیز او را محدثی ثقه و ممدوح دانسته و قدح در برخی روایات او را باعث ضعف خود او نمی‌دانند.
وی گاهی به نیابت از سید مرتضی مسئولیت نقابت علویان بغداد را بر عهده داشت و پسرش ابوعبداللّه محمد، نقیب علویان موصل بود.
پدرش نیز که از استادان شیخ مفید بود، نقابت علویان بصره را بر عهده داشته است.



ابومحمد از پدرش و هم‌چنین شیخ صدوق (م ۳۸۱ هـ.ق)، محمد بن احمد بن عبداللّه صفوانی، محمد بن علی بن تمام کوفی، ابوغالب زراری، احمد بن محمد بن عیاش جوهری (م ۴۰۱ هـ.ق)، ابوالمفضل محمد بن عبداللّه شیبانی، احمد بن عبدالعزیز عکبری، عبدالغفار بن عبداللّه حسینی واسطی، حسن بن عبدالرحمان بن خلاد رامهرمزی و برخی دیگر روایت کرده است.



علوی شاگردانی داشت که برخی از بزرگان چون شیخ طوسی (م ۴۶۰ هـ.ق)، نجاشی (م ۴۵۰ هـ.ق)، محمد بن جریر بن رستم طبری و ابوعبداللّه حسین بن حسن بن زید حسینی قصبی (که در سال ۴۲۵ هـ.ق در بغداد از او حدیث شنیده) نیز شاگرد و راوی او بوده‌اند.
افندی به اشتباه، شیخ مفید (م ۴۱۳ هـ.ق) را نیز راوی او دانسته است.
ظاهرا منشأ اشتباه آن است که وی ابومحمد مذکور را با ابومحمد حسن بن محمد بن یحیی علوی معروف به ابن اخی طاهر یکی دانسته است.



آثار حسن بن احمد عبارت‌اند از:
• خصائص امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) من القرآن؛
• طرق الحدیث المروی فی الصحابی؛
• فضل العتق.
آقابزرگ آن را فضل اللعقیق نامیده است.



حسن در نهایت در سال ۴۳۰ (هجری قمری) در ۸۱ سالگی از دنیا رفت.
(دیگر منابع:
[۱۰۳] عبیدلی، محمد بن محمد، تهذیب الانساب، ص۲۶۸.
[۱۰۴] جزایری، عبدالنبی، حاوی الاقوال، ج۳، ص۳۶۸.
)



۱. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    
۲. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۷، ص۱۶۵.    
۳. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۳.    
۴. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۱.    
۵. ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ج۱، ص۳۵۴.    
۶. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ج۱، ص۶۵.    
۷. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۲، ص۳۶۰.    
۸. ابطحی، سیدمحمدعلی، تهذیب المقال، ج۱، ص۵۴.    
۹. بروجردی، سید علی، طرائف المقال، ج۱، ص۱۹۰.    
۱۰. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۰.    
۱۱. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۲۷۱.    
۱۲. عرفانیان، غلامرضا، مشایخ الثّقات، ج۱، ص۲۱.    
۱۳. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۸، ص۳۷۴.    
۱۴. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۱.    
۱۵. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    
۱۶. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ج۱، ص۶۵.    
۱۷. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۱.    
۱۸. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۳.    
۱۹. ابن داوود حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ج۱، ص۲۳۷.    
۲۰. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۱.    
۲۱. حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، ج۱، ص۴۶۱.    
۲۲. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۸، ص۳۷۷.    
۲۳. ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ج۱، ص۳۵۴.    
۲۴. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۰.    
۲۵. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۲، ص۳۴۶.    
۲۶. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۱.    
۲۷. علوی، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبیین، ج۱، ص۲۲۹.    
۲۸. مفید، محمد بن محمد، الفصول المختاره، ج۱، ص۱۶۵.    
۲۹. علوی، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبیین، ج۱، ص۲۲۹.    
۳۰. بروجردی، سیدحسین، جامع أحادیث الشیعة، ج۲۰، ص۱۱۹.    
۳۱. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ج۱، ص۷۹.    
۳۲. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ج۱، ص۱۴۹.    
۳۳. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ج۱، ص۱۵۱.    
۳۴. طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، ج۴، ص۳۴۱-۳۴۲.    
۳۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۷، ص۱۶۵.    
۳۶. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۲.    
۳۷. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۳۸. طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ج۱، ص۱۷۵.    
۳۹. طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ج۱، ص۳۸۹.    
۴۰. طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ج۱، ص۴۶۸.    
۴۱. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۲.    
۴۲. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۴۳. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۲.    
۴۴. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۴۵. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۲.    
۴۶. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۴۷. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۲.    
۴۸. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۴۹. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۳.    
۵۰. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    
۵۱. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۵۲. سید بن طاووس، علی بن موسی، الامان من اخطارالاسفار، ج۱، ص۱۱۸.    
۵۳. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ج۱، ص۵۰.    
۵۴. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ج۱، ص۲۰۸.    
۵۵. طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ج۱، ص۳۸۹.    
۵۶. طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ج۱، ص۱۷۵.    
۵۷. عرفانیان، غلامرضا، مشایخ الثّقات، ج۱، ص۲۲.    
۵۸. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۷، ص۱۶۵.    
۵۹. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۲.    
۶۰. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۶۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ج۱، ص۶۵.    
۶۲. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۱.    
۶۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۷، ص۱۶۵.    
۶۴. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۶۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۶، ص۲۷۰.    
۶۶. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۸، ص۳۷۶.    
۶۷. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۲.    
۶۸. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ج۱، ص۳۴.    
۶۹. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۷۰. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    
۷۱. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۳.    
۷۲. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۲.    
۷۳. سید بن طاووس، علی بن موسی، الامان من اخطارالاسفار، ج۱، ص۱۱۸.    
۷۴. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۲.    
۷۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۷، ص۱۶۵.    
۷۶. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۲، ص۳۶۰-۳۶۱.    
۷۷. بروجردی، سید علی، طرائف المقال، ج۱، ص۱۹۰.    
۷۸. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۰.    
۷۹. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۲۷۱.    
۸۰. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ج۱، ص۶۵.    
۸۱. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۸، ص۳۷۴.    
۸۲. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۳.    
۸۳. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۱.    
۸۴. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۰.    
۸۵. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۲۷۱.    
۸۶. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۸۷. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ج۱، ص۶۵.    
۸۸. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۸، ص۳۷۴.    
۸۹. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۳.    
۹۰. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۱.    
۹۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ج۱، ص۶۵.    
۹۲. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۰.    
۹۳. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۲۷۱.    
۹۴. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۸، ص۳۷۴.    
۹۵. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۱۵۳.    
۹۶. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۱.    
۹۷. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۶، ص۲۷۰.    
۹۸. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۲، ص۳۴۶.    
۹۹. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    
۱۰۰. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    
۱۰۱. طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ج۱، ص۴۴۳.    
۱۰۲. قاضی مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، ج۱، ص۱۶۷.    
۱۰۳. عبیدلی، محمد بن محمد، تهذیب الانساب، ص۲۶۸.
۱۰۴. جزایری، عبدالنبی، حاوی الاقوال، ج۳، ص۳۶۸.
۱۰۵. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۲، ص۳۶۰.    
۱۰۶. ابطحی، سیدمحمدعلی، تهذیب المقال، ج۱، ص۵۴.    
۱۰۷. بروجردی، سید علی، طرائف المقال، ج۱، ص۱۳۴.    
۱۰۸. بروجردی، سید علی، طرائف المقال، ج۱، ص۱۹۰.    
۱۰۹. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۳، ص۱۹۰.    
۱۱۰. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۲۷۰.    
۱۱۱. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۲، ص۳۴۵.    
۱۱۲. عرفانیان، غلامرضا، مشایخ الثّقات، ج۱، ص۲۱.    
۱۱۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۷، ص۱۶۵.    
۱۱۴. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۱۱۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۸.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «حسن بن احمد محمدی»، ج۳، ص۱۲۹-۱۳۰.






جعبه ابزار