• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حوزه‌های تخصصی روان‌شناسی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



روان‌شناسان با استفاده عملی از اصول، قواعد و فرضیات نظری سعی دارند مشکلات و معضلات اجتماعی و فردی را از میان برداشته و به اموری در زمینه‌های تحقیقات، تدریس، خدمات خاص مثل مشاوره، راهنمایی، تشخیص و درمان ناهنجاری‌های رفتاری بپردازند.
البته غالب روان‌شناسان در بیشتر از یک مورد از موارد فوق فعالیت می‌کنند. با توجه به تحصیلات و زمینه‌های تخصصی، حدود فعالیت آن‌ها از کارگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها، کلاس‌های درس، مراکز آموزش عالی و بیمارستان‌ها تا همکاری با مراکز دولتی، نظامی و... متفاوت است.



• روان‌شناس عمومی
• روان‌شناس تجربی
• روان‌شناس فیزیولوژی و مقایسه‌ای
• روان‌شناس رشد
• روان‌شناس شخصیت و اجتماعی
• روان‌شناس هنر
• روان‌شناس بالینی
• روان‌شناس مشاور
• روان‌شناس صنعتی و سازمانی
• روان‌شناس تربیتی
• روان‌شناس مدرسه
• روان‌شناس خدمات عمومی
• روان‌شناس نظامی
• روان‌شناس سنین کهولت
• روان‌شناس مهندسی
• روان‌شناس تولید و مصرف
• تحلیل‌گر تجربی رفتار
• روان‌شناس در خدمت محیط
• روان‌درمان‌گر
• روان‌شناس هیپنوتیزم
• روان‌شناس جنایی
• روان‌شناس سلامت
• روان‌شناس کودک.
[۱] عظیمی، سیروس، اصول روان‌شناسی عمومی، تهران، دهخدا، چاپ دهم، ص۲۲ و ۲۳.



تشخیص اختلالات روانی و درمان آن‌ها با روش روان‌درمانی توسط روان‌شناسان بالینی انجام می‌شود.
این روان‌شناسان پس از تحصیل در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، حدود ۳ الی ۵ سال در دوره دکترا دروس تخصصی روان‌شناسی را طی کرده و بعد از آن، توانایی می‌یابند در چارچوب سلامت روانی کمک‌رسانی، پشتیبانی و درمان را برای سازگاری فرد با محیط و بازگشت به اجتماع انجام دهند.


روان‌شناس مدرسه‌، روان‌شناسی است که در مدارس، خدمات مشاوره‌ای ارائه داده و در زمینه ارزیابی توانایی‌های هوشی و شخصیتی دانش‌آموزان و راهنمایی صحیح آن‌ها در آموزشگاه‌ها فعالیت می‌کند. همچنین به دانش‌آموزانی با مشکلات تحصیلی، هیجانی و عاطفی، خدمات مشاوره‌ای می‌دهد یا آن‌ها را برای درمان به مراکز تخصصی معرفی می‌کند.
[۲] احمدی و فراهانی، روان‌شناسی عمومی، تهران، وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۷۸، ص۴۸.



حوزه فعالیت روان‌شناس تربیتی، از روان‌شناس مدرسه وسیع‌تر است. روان‌شناس تربیتی در پی استفاده از اصول روان‌شناسی در امر آموزش و پرورش بوده و درصدد است راه‌های مناسب برای تطابق هرچه بیشتر خصوصیات روان‌شناختی دانش‌آموزان با مواد آموزشی و برنامه‌های آموزشی را بیابد.


روان‌شناس صنعتی و سازمانی، آزمون‌های هوش و استعداد را برای انتخاب کارکنان طراحی کرده و برای حل مسائل مدیریتی، آموزش کارکنان، بهبود کارآیی روش‌های کار و حل مسائل انسانی محیط کار، تلاش می‌کند.


متخصصینی که در حیطه روان‌سنجی فعالیت می‌کنند، دو امر مهم و رایج در روان‌شناسی را پشتیبانی می‌کنند:
• اجرای آزمون‌ها
• تفسیر آزمون‌ها
تهیه آزمون‌ها و تعیین کاربرد آن‌ها نیز از وظایف آن‌ها است. هدف این رشته،‌ اندازه‌گیری توانایی‌ها است.


چون یادگیری‌های دوران کودکی، اساس یادگیری‌ها و رفتارهای دوران بزرگسالی است؛ در این شاخه حرفه‌ای، مراحل رشد کودک و نوجوان و عوامل موثر بر آن و تغییرات مداوم در این دوره بررسی می‌شود و فاکتورهایی که برای تربیت بهتر و ورود سالم کودکان به اجتماع مورد نیاز است، شناسایی و تقویت می‌شود.
[۳] عظیمی، سیروس، مباحث اساسی در روان‌شناسی، تهران، آریانا، ص۸۶.



کسی که در حیطه روان‌شناسی اجتماعی فعالیت می‌کند، رفتار افراد در گروه‌ها را بررسی می‌کند تا کنش‌های متقابل بین فرد و گروه را معین کرده و به این وسیله به فرد برای سازگاری با اجتماع کمک کند. حل مشکلات رفتاری بعضی افراد در گروه‌های اجتماعی و روابط میان گروه‌ها بر عهده این گروه از روان‌شناسان است.


بخشی از مسائل حقوقی، تاثیر فرایندهای روانی بر رفتار خلاف قانون و بزهکاری، در این حیطه بررسی می‌شود. کیفیت جرم، شخصیت مجرم و علل ارتکاب جرم، از جنبه‌های روانی تحقیق می‌شود تا بتوان از نتایج آن برای کم کردن جرم و رفع زمینه‌های جرم در جامعه استفاده شود.


روان‌شناس نظامی، رفتار افراد نظامی را اعم از روحیه، نگرش و اعتقاد، و حوادث غیرمنتظره و ناگهانی مثل محاصره، شایعه، ترس و جنگ روانی را بررسی می‌کند. پژوهش‌های این روان‌شناسان، فرماندهان نظامی را قادر می‌سازد تا با درک دقیق شرایط، وضعیت نیروها را حدس زده و شیوه‌های مطلوبی برای نیل به اهداف تعیین‌شده را اتخاذ کنند.
[۴] مان، نورمن، اصول روان‌شناسی، محمود ساعتچی، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۴، ص۶۵.



۱. عظیمی، سیروس، اصول روان‌شناسی عمومی، تهران، دهخدا، چاپ دهم، ص۲۲ و ۲۳.
۲. احمدی و فراهانی، روان‌شناسی عمومی، تهران، وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۷۸، ص۴۸.
۳. عظیمی، سیروس، مباحث اساسی در روان‌شناسی، تهران، آریانا، ص۸۶.
۴. مان، نورمن، اصول روان‌شناسی، محمود ساعتچی، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۴، ص۶۵.



سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «حوزه‌های تخصصی روان‌شناسی»، تاریخ بازیابی ۹۷/۱۲/۱۴.    






جعبه ابزار