حکم امداد (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حکم امداد
۸۵۵. وجوب امداد مهاجران و انصار به مؤمنان غیر مهاجر، در صورت کمک خواهی در راه
دین :
«... والذین ءامنوا ولم یهاجروا ما لکم من ولـیتهم من شیء حتی یهاجروا وان استنصروکم فی الدین فعلیکم النصر...؛
... و آنها که ایمان آوردند و مهاجرت نکردند هیچگونه
ولایت (و تعهد و مسئولیت) در برابر آنها ندارید تا
هجرت کنند و (تنها) اگر از شما در (حفظ) دین (خود) یاری طلبند بر شما است که آنها را یاری کنید جز برضد گروهی که میان شما و آنها پیمان (ترک مخاصمه) است و خداوند به آنچه عمل می‌کنید بینا است.»
۸۵۶. عدم جواز امداد به مؤمنان غیر مهاجر، در مقابل هم پیمانان با مسلمانان:
«... والذین ءامنوا ولم یهاجروا ما لکم من ولـیتهم من شیء حتی یهاجروا وان استنصروکم فی الدین فعلیکم النصر الا علی قوم بینکم وبینهم میثـق...؛
... و آنها که ایمان آوردند و
مهاجرت نکردند هیچگونه ولایت (و تعهد و مسئولیت) در برابر آنها ندارید تا هجرت کنند و (تنها) اگر از شما در (حفظ) دین (خود) یاری طلبند بر شما است که آنها را یاری کنید جز برضد گروهی که میان شما و آنها پیمان (ترک
مخاصمه ) است و خداوند به آنچه عمل می‌کنید بینا است.»
۸۵۷. حرمت امداد و کمک رسانی بر گناه و تجاوز:
«ثم انتم هــؤلاء تقتلون انفسکم وتخرجون فریقـا منکم من دیـرهم تظـهرون علیهم بالاثم والعدون...؛
اما این شما هستید که یکدیگر را به
قتل می‌رسانید، و جمعی از خودتان را از سرزمینشان بیرون می‌کنید و در این گناه و تجاوز به یکدیگر کمک می‌کنید (و اینها همه نقض پیمانی است که با خدا بسته‌اید) ...»
«... ولا تعاونوا علی الاثم والعدون...؛
... و (هرگز) در راه
گناه و تعدی همکاری ننمائید...»
آنچه در آیه فوق در زمینه
تعاون آمده یک اصل کلی اسلامی است که سراسر مسائل اجتماعی و حقوقی و اخلاقی و سیاسی را در بر می‌گیرد، طبق این اصل مسلمانان موظفند در کارهای نیک تعاون و همکاری کنند ولی همکاری در اهداف
باطل و اعمال نادرست و ظلم و ستم، مطلقا ممنوع است، هر چند مرتکب آن دوست نزدیک یا برادر انسان باشد.
این قانون اسلامی درست بر ضد قانونی است که در جاهلیت عرب - و حتی در جاهلیت امروز - نیز حکومت می‌کند که : برادر (یا دوست و هم پیمانت) را حمایت کن خواه ظالم باشد یا مظلوم!.
در آن روز اگر افرادی از قبیلهای حمله به افراد
قبیله دیگر می‌کردند، بقیه افراد قبیله به
حمایت آنها بر می‌خواستند بدون اینکه تحقیق کنند حمله عادلانه بوده است یا ظالمانه، این اصل در مناسبات بین المللی امروز نیز
حکومت می‌کند و غالبا کشورهای هم پیمان، و یا آنها که منافع مشترکی دارند، در مسائل مهم جهانی به حمایت یکدیگر بر می‌خیزند، بدون اینکه اصل
عدالت را رعایت کنند و ظالم و مظلوم را از هم تفکیک نمایند!.
اسلام خط
بطلان بر این قانون جاهلی کشیده است و دستور میدهد تعاون و همکاری مسلمین با یکدیگر باید تنها در کارهای نیک و برنامه‌های مفید و سازنده بوده باشد نه در گناه و ظلم و تعدی.
جالب توجه اینکه بر و تقوا هر دو در آیه فوق با هم ذکر شده‌اند، که یکی جنبه اثباتی دارد و
اشاره به اعمال مفید است، و دیگری جنبه نفی دارد و اشاره به جلوگیری از اعمال خلاف می‌باشد. و به این ترتیب تعاون و همکاری باید هم در دعوت به نیکیها و هم در مبارزه با بدیها انجام گیرد.
۸۵۸. حرمت امداد به آواره کنندگان بنی اسرائیل:
«واذ اخذنا میثـق بنی اسرءیل... • ثم انتم هــؤلاء تقتلون انفسکم وتخرجون فریقـا منکم من دیـرهم تظـهرون علیهم بالاثم والعدون وان یاتوکم اسـری تفـدوهم وهو محرم علیکم اخراجهم...؛
و (به یاد آورید) زمانی را که از
بنی اسرائیل پیمان گرفتیم...•اما این شما هستید که یکدیگر را به قتل می‌رسانید، و جمعی از خودتان را از سرزمینشان بیرون می‌کنید و در این گناه و تجاوز به یکدیگر کمک می‌کنید (و اینها همه نقض پیمانی است که با
خدا بسته‌اید) ولی اگر بعضی از آنها به صورت اسیران نزد شما آیند فدیه می‌دهید و آنها را آزاد میسازید! در حالی که بیرون ساختن آنان بر شما
حرام بود...»
۸۵۹. حرمت امداد به کافران:
«... فلا تکونن ظهیرا للکـفرین؛
...هرگز از کافران پشتیبان مکن.»
۸۶۰. حرمت هرگونه امداد، در جهت تایید کفر،
نفاق و تفرقه مؤمنان:
«والذین اتخذوا مسجدا ضرارا وکفرا وتفریقـا بین المؤمنین وارصادا لمن حارب الله ورسوله... • لا تقم فیه ابدا...؛
(گروهی دیگر از آنها) کسانی هستند که مسجدی ساختند برای زیان (به مسلمانان) و (تقویت)
کفر و تفرقه میان مؤمنان و کمینگاه برای کسی که با خدا و پیامبرش از پیش مبارزه کرده بود...• هرگز در آن
قیام (و عبادت) مکن...» (حضور پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در مسجد ضرار می‌توانست نوعی تایید آن و بانیانش به حساب آید، لذا خداوند حضرت را از حضور در آن نهی فرمود.)
۸۶۱. استحباب امداد مالی برده داران به بردگان خویش جهت آزادی آنان:
«... والذین یبتغون الکتـب مما ملکت‌ایمـنکم فکاتبوهم ان علمتم فیهم خیرا وءاتوهم من مال الله الذی ءاتـکم...؛
...و بردگانی از شما که تقاضای مکاتبه (قرار داد مخصوص برای آزاد شدن) را دارند با آنها قرار داد ببندید، اگر رشد و
صلاح در آنها احساس می‌کنید (و بعد از آزادی توانائی زندگی مستقل را دارند) و چیزی از مال خدا که به شما داده است به آنها بدهید...»
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم امداد».
