خلف بن ابی‌القاسم برادعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خلف بن ابی‌القاسم برادعی (زنده پس از
۴۳۰ هـ.ق) فقیه
مالکی و از شاگردان ابن ابی‌زید و قابسی بود که در قیروان زاده شد.
او به
دمشق و سپس به سیسیل رفت و در آن‌جا نزد پادشاه مورد احترام قرار گرفت.
آثار مهمی مانند
التهذیب و
تمهید مسائل المدونه را نگاشت که در مغرب مورد استفاده بود.
اما علمای قیروان به‌سبب مواضع سیاسی و اعتقادی‌اش بیشتر آثار او را تحریم کردند.
ایشان در ا
صفهان نیز به تدریس پرداخت و تا پس از سال ۴۳۰ (هجری قمری) در قید حیات بود.
ابوسعید خلف بن ابی‌القاسم محمد بن سلیمان اسدی ازدی برادعی در قیروان از شهرهای
آفریقا متولد شد
و در آن‌جا به تحصیل علم مشغول شد.
وی به دمشق نیز سفر نمود.
او از حفاظ مذهب مالک بود
و هیچ گونه منصبی در قیروان نداشت.
برادعی از بزرگان اصحاب ابومحمد ابن ابی‌زید و
ابوالحسن قابسی بود و از آن دو بهره علمی برد.
از
ابوسعید عبداللّه لوهاب کلابی بهره برد.
ابن ابی‌القاسم هیچ‌گونه منصبی در قیروان نداشت؛ ولی با سلاطین قیروان همدم بود و با آن‌ها مصاحبت داشت.
به این خاطر نزد مردم قیروان چندان جایگاهی نداشت و کلام او مورد قبول نبود.
او از قیروان خارج شد و به جزیری صقلیه (سیسیل) رفت و نزد پادشاه آن‌جا از جایگاه خاصی برخوردار شد.
سرانجام به اصفهان رفت و در آن‌جا به تدریس ادبیات مشغول شد.
خلف بن ابی‌القاسم در صقلیه کتاب‌هایی تألیف نمود که عبارت‌اند از:
• التهذیب فی اختصار المدونه؛
• تمهید مسائل المدونة علی صفة الاختصار؛
• الشرح و التمّامات؛
• اختصار الواضحه.
ازدی درباره استفاده از کتاب‌هایش اختلافاتی هست؛ بسیاری از جویندگان فقه در مغرب از کتاب تهذیب وی استفاده می‌نمودند.
علما و فقهای قیروان کتاب‌های وی را تحریم کرده و تنها استفاده از کتاب تهذیب او را به دلیل شهرت مسائل آن اجازه داده بودند.
گفته شده علت این امر تمجید او از بنی‌عبید یا نگارش کتابی در تصحیح نسب آن‌ها یا نفرین استادش بود.
برادعی محل فوتش را اصفهان،
قیروان یا صقلیه ذکر نموده‌اند.
ایشان پس از سال ۴۳۰ (هجری قمری) زنده بوده است.
بعضی سال ۳۷۲ (هجری قمری) را برای مرگش ذکر کرده‌اند،
که درست به نظر نمی‌رسد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «خلف بن ابی‌القاسم برادعی»، ج۳، ص۱۵۱.
