• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دبج (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عناوین مفردات نهج البلاغه (جلد ۱)

دَبَج (به فتح دال و باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای به معنای حریر است. از مشتقات آن در نهج البلاغه دیباج (به کسر دال و سکون یاء) است که به همان معنای حریر می‌باشد. این واژه دو بار در «نهج» به کار رفته است.


دَبَج
[۱] قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۴.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۹۶-۲۹۷.    
و ديباج به معنای حرير است.
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۲، ص۱۷۰.    


امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف مغول فرموده: «يَلْبَسُونَ السَّرَقَ وَالدِّيبَاجَ وَيَعْتَقِبُونَ الْخَيْلَ الْعِتَاقَ»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۹، خطبه ۱۲۸.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۴، خطبه ۱۲۴.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۸۶، خطبه ۱۲۸.    
سرق (بر وزن شرف) جمع سرقه به معنى تكّه حرير سفيد است. ظاهراً ديباج ناظر به مطلق حرير باشد؛ يعنى: «حريرهاى سفيد و مطلق حرير مى‌پوشند و اسبان اصيل نگهدارى مى‌كنند»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۷، خطبه ۱۲۸.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۴.    
شرح‌های خطبه: (
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۵.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۵، ص۳۵۹.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۱۱.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۱۵.    
) اين سخن خبر از غیب است.
آن حضرت درباره طاووس فرموده: «دِيبَاجِهِ وَرَوْنَقِهِ»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۸، خطبه ۱۶۵.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۹۱، خطبه ۱۶۳.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۸، خطبه ۱۶۵.    
(اين رنگ‌ها با جذّابى فوق‌العاده و برّاقى و درخشش حرير مانند و صفايش از دگر رنگ‌هاى جهان طبيعت برترى يافته است.)
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۵، خطبه ۱۶۵.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۰.    
شرح‌های خطبه: (
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۶.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۳۸۳.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۷.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۷۴.    
)

این واژه دو بار در «نهج» به کار رفته است.
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۹، خطبه ۱۲۸.    
[۲۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۸، خطبه ۱۶۵.    


۱. ↑ قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۴.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۹۶-۲۹۷.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۲، ص۱۷۰.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۹، خطبه ۱۲۸.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۴، خطبه ۱۲۴.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۸۶، خطبه ۱۲۸.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۷، خطبه ۱۲۸.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۴.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۵.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۵، ص۳۵۹.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۱۱.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۱۵.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۸، خطبه ۱۶۵.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۹۱، خطبه ۱۶۳.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۸، خطبه ۱۶۵.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۵، خطبه ۱۶۵.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۰.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۶.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۳۸۳.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۷.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۷۴.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۹، خطبه ۱۲۸.    
۲۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۸، خطبه ۱۶۵.    


• قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دبج»، ج۱، ص۳۷۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 128 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 165 نهج البلاغه
جعبه ابزار