دعم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَعَم (به فتح دال و عین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای ستون‌بندى كردن (ستون زدن) است. از مشتقات آن در
نهج البلاغه دِعام (به کسر دال) و
دِعامَه(به کسر دال و فتح میم) به معنای ستون خانه است و جمع دعامه
دَعائِم (به فتح دال و کسر همزه) می‌باشد.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره خلقت آسمان‌ها، صلوات و نیز درباره
اهل بیت (صلوات‌الله‌علیهم) از این واژه استفاده کرده است. از اين ماده چهارده مورد درنهج البلاغه آمده است.
دَعَم به معنای ستون‌بندى كردن (ستون زدن) است: «دَعَمَ الشيءَ دَعْماً: اسندهُ عند ميلهِ او لئلاَّ يميل.»
دِعام و دِعامَه به معنای ستون خانه است و جمع دعامه دَعائِم می‌باشد.
امام (علیه‌السّلام) درباره خلقت آسمان‌ها فرموده:
«فَسَوَّى مِنْهُ سَبْعَ سَموَات... بِغَيْر عَمَد يَدْعَمُهَا وَلا دِسَار يَنْظِمُها» «از آن هفت آسمان پرداخت بدون ستونى كه ستون‌بندى كند آن‌ها را و بدون مسمارى كه منظّم نمايد آن‌ها را.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره صلوات فرموده:
«اللَّهُمَّ دَاحَيَ الْمَدْحُوَّاتِ وَدَاعِمَ الْمَسْمُوكَاتِ... اجْعَلْ شَرَائِفَ صَلَوَاتِكَ... عَلَى مُحَمَّد عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ الْخَاتمِ» «اى خدایی كه گسترنده گسترده‌ها (قطعه‌هاى زمين) و نگاهدارنده آسمان‌ها هستى بهترين صلوات‌هاى خود را بر بنده‌ات
محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و آخرين پيامبرت بفرست.»
(شرح‌های خطبه:
)
آن حضرت درباره اهل بيت (صلوات‌الله‌عليهم) فرموده:
«هُمْ عَيْشُ الْعِلْمِ، وَمَوْتُ الْجَهْلِ، يُخْبِرُكُمْ حِلْمُهُمْ عَنْ عِلْمِهِمْ وَ ظَاهِرُهُمْ عَنْ بَاطِنِهِمْ... هُمْ دَعَائِمُ الاِْسْلاَمِ وَوَلاَئِجُ الاْعْتِصَامِ» «آن‌ها زندگى علم و مرگ جهلند. عقل و وقارشان از علمشان و ظاهرشان از باطنشان خبر مى‌دهد... آن‌ها ستون‌هاى ايمان و پناهگاه‌هاى پناه گرفتن هستند.»
(شرح‌های خطبه:
)
از اين ماده چهارده مورد در «نهج» راه يافته است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دعق»، ج۱، ص۳۸۵-۳۸۵.
