رغب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَغِب ( به فتح راء و کسر غین) و
رَغْبَت ( به فتح راء و سکون غین و فتح باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای وسعت است و هنگامی که با حروف «فى» و «الى» بیاید به معنى دوست داشتن، مايل بودن و حريص بودن است. و چون با حرف «عن» بیاید معنى اعراض، كناره‌گيرى و بى‌اعتنایى مى‌دهد. از اين ماده موارد زيادى در
نهج البلاغه آمده است.
رَغْيبه (به فتح راء و سکون غین) یعنی شى‌ء مايل شده و جمع آن
رَغائب (به فتح راء) است.
رَغِب و
رَغْبَت در اصل به معنى وسعت است گويند: «رغب الشى‌ء: اتّسع» «رغب» بر وزن عقل و شرف در نقل جوهرى هر دو به يک معنى است.
ولى در
قاموس و
اقرب الموارد «رغب» بر وزن شرف به معنى ابتهال آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده:
«يَا أَسْرى الرَّغْبَةِ أَقْصِروا فَإِنَّ الْمُعَرِّجَ عَلى الدُّنْيا لاَ يَروعُهُ مِنْها إِلاّ صَريفُ أَنْيابِ الْحِدْثانِ» یعنی: «اى اسيران طمع و حرص، كم كنيد زيرا مايل به دنيا را نمى‌ترساند مگر صداى دندان‌هاى حوادث ناگوار.»
(شرح‌های حکمت:
)
و نيز فرموده:
«إِنَّ قَوْماً عَبَدوا اللهَ رَغْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ التُّجّارِ، وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدوا اللهَ رَهْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ الْعَبيدِ، وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدوا اللهَ شُكْراً فَتِلْكَ عِبادَةُ الاَْحْرارِ» (گروهى
خدا را از روى رغبت و ميل به
بهشت پرستش مى‌كنند، اين عبادت تجّار است و گروهى او را از روى ترس مى‌پرستند، اين عبادت بردگان است و گروهى خدا را به خاطر شكر نعمت‌ها و اين كه شايسته عبادت است مى‌پرستند، اين عبادت آزادگان است.)
(شرح‌های حکمت:
)
رَغْيبه یعنی شى‌ء مايل شده و جمع آن
رَغائب است كه در
خطبه ۲۲۰ و
نامه ۳۱ آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رغب»، ج۱، ص۴۵۶-۴۵۷.
