• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رمض (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رَمَض (به فتح راء و میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای شدت حرارت است.
رَمْضاء (به فتح راء و سکون میم) به معنی شدت حرارت و زمين داغ شده از حرارت خورشيد است.
دو مورد از اين ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.



رَمَض به معنای شدت حرارت است.
رَمْضاء به معنی شدت حرارت و زمين داغ شده از حرارت خورشيد است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۱۸۳

حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام موعظه فرموده است: «فَرأَيْتُمْ جَزَعَ أَحَدِكُمْ مِنَ الشَّوْكَةِ تُصيبُهُ، وَ الْعَثْرَةِ تُدْميهِ، وَ الرَّمْضاءِ تُحْرِقُهُ؟ فَكَيْفَ إِذا كانَ بَيْنَ طابَقَيْنِ مِنْ نار، ضَجيعَ حَجَر، وَ قَرينَ شَيْطان؟!» یعنی: «آيا ديده‌ايد ناله كسى را از خارى كه در پايش مى‌خلد، يا از افتادنى كه او را زخمى و خونى مى‌كند و يا از زمين داغى كه او را مى‌سوزاند، چطور است كه انسان ميان دو آجر بزرگى از آتش باشد همخوابه سنگ و رفيق شيطان.» (شرح‌های خطبه: ) همخوابه سنگ اشاره است به آيه (وَ قودُها النّاسُ وَ الْحِجارَةُ) و قرين شيطان به آيه (نُقَيّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرينٌ) است.

۲.۲ - خطبه ۱۰۹

و درباره اثرات اعمال فرموده: «وَ صَوْمُ شَهْرِ رَمَضانَ فَإِنَّهُ جُنَّةٌ مِنَ الْعِقاب، وَ حَجُّ الْبَيْتِ وَ اعْتَِمارُهُ فَإِنَّهُما يَنْفيانِ الْفَقْرَ» یعنی: «و روزه ماه رمضان كه سپرى است در برابر مجازات خدا و حج و عمره خانه خدا كه نابود كننده فقر است.» (شرح‌های خطبه:)


دو مورد از اين ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۶۹.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۲۰۸.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۱۵، خطبه ۱۸۳.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۳۵، خطبه ۱۷۸.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۶۷، خطبه ۱۸۳.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۱۵، خطبه ۱۸۳.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۲۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۳۹.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۷، ص۱۱۶.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۹۹.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۲۲.    
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۲۴.    
۱۳. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۶.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۵۱، خطبه ۱۰۹.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۲۱۵، خطبه ۱۰۸.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۳، خطبه ۱۱۰.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۱، خطبه ۱۱۰.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه،، ج۳، ص۱۲۶.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۳۷-۱۳۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۶۲۴.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۴۲۲-۴۳۴.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۲۱.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۱۵، خطبه ۱۸۳.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۵۱، خطبه ۱۰۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رمض»، ج۱، ص۴۶۹.    






جعبه ابزار