زمینه‌های تواضع (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تواضع و فروتنی که خداوند در قرآن به انسانها دستور داده است زمینه هایی دارد.
تقوا و پاکی قلب،از زمینه های مهم تواضع ذکر شده است.
یـایها الذین ءامنوا لا تقدموا بین یدی الله ورسوله واتقوا الله ان الله سمیع علیم• ان الذین یغضون اصوتهم عند رسول الله اولـئک الذین امتحن الله قلوبهم للتقوی لهم مغفرة واجر عظیم.ای کسانی که ایمان آورده‌اید! چیزی را بر خدا و رسولش مقدّم نشمرید (و پیشی مگیرید)، و تقوای الهی پیشه کنید که خداوند شنوا و داناست! •آنها که صدای خود را نزد رسول خدا کوتاه می‌کنند همان کسانی هستند که خداوند دلهایشان را برای تقوا خالص نموده، و برای آنان آمرزش و پاداش عظیمی است!
تفکر و خردورزی، زمینه رعایت تواضع و ادب در برخورد با پیامبر صلی الله علیه وآله می باشد.
ان الذین یغضون اصوتهم عند رسول الله اولـئک الذین امتحن الله قلوبهم للتقوی لهم مغفرة واجر عظیم• ان الذین ینادونک من وراء الحجرت اکثرهم لایعقلون.آنها که صدای خود را نزد رسول خدا کوتاه می‌کنند همان کسانی هستند که خداوند دلهایشان را برای تقوا خالص نموده، و برای آنان آمرزش و پاداش عظیمی است! •(ولی) کسانی که تو را از پشت حجره‌ها بلند صدا می‌زنند، بیشترشان نمی‌فهمند!
توجه به آیات الهی، زمینه تواضع و ستایش به درگاه پروردگار را در پی دارد.
انما یؤمن بـایـتنا الذین اذا ذکروا بها خروا سجدا وسبحوا بحمد ربهم وهم لا یستکبرون.پهلوهایشان از بسترها در دل شب دور می‌شود (و بپا می‌خیزند و رو به درگاه خدا می آورند) و پروردگار خود را با بیم و امید می‌خوانند، و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم انفاق می‌کنند!
توجه به پاداشهای عظیم آخرتی، زمینه ساز تواضع ذکر شده است
انما یؤمن بـایـتنا الذین اذا ذکروا بها خروا سجدا وسبحوا بحمد ربهم وهم لا یستکبرون• فلا تعلم نفس ما اخفی لهم من قرة اعین جزاء بما کانوا یعملون.تنها کسانی که به آیات ما ایمان می‌آورند که هر وقت این آیات به آنان یادآوری شود به سجده می‌افتند و تسبیح و حمد پروردگارشان را بجا می‌آورند، و تکبّر نمی‌کنند. •هیچ کس نمی‌داند چه پاداشهای مهمّی که مایه روشنی چشمهاست برای آنها نهفته شده، این پاداش کارهائی است که انجام می‌دادند!
توجه انسان به ضعف و ناتوانی خویش، زمینه‌ای برای تواضع و اجتناب از تکبر می باشد.
ولا تمش فی الارض مرحـا انک لن تخرق الارض ولن تبلغ الجبال طولا.و روی زمین، با تکبر راه مرو! تو نمی‌توانی زمین را بشکافی، و طول قامتت هرگز به کوه‌ها نمی‌رسد!
توجه به عواقب و پیامدهای سوء تکبر، راهی برای تواضع و فروتنی می باشد.
ولا تصعر خدک للناس ولا تمش فی الارض مرحـا ان الله لا یحب کل مختال فخور• واقصد فی مشیک واغضض من صوتک..(پسرم!) با بی‌اعتنایی از مردم روی مگردان، و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبّر مغروری را دوست ندارد. •(پسرم!) در راه‌رفتن، اعتدال را رعایت کن؛ از صدای خود بکاه (و هرگز فریاد مزن) که زشت‌ترین صداها صدای خران است.
از زمینه های تواضع و فروتنی،بندگی خداوند می باشد.
وعباد الرحمـن الذین یمشون علی الارض هونـا واذا خاطبهم الجـهلون قالوا سلـمـا.بندگان (خاص خداوند) رحمان، کسانی هستند که با آرامش و بی‌تکبّر بر زمین راه می‌روند؛ و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام می‌گویند (و با بی‌اعتنایی و بزرگواری می‌گذرند)؛( آغاز شدن آیه با واژه «عباد» (بندگان) و سپس مطرح شدن موضوع فروتنی و مدارا، می‌تواند گویای این نکته باشد که فروتنی و مدارای بندگان خدا، ناشی از ناتوانی و یا ترس آنان نیست، بلکه برخاسته از ایمان آنان به خدای رحمان و بندگی اوست.)
تاثیر موعظه،در ایجاد روحیه تواضع می باشد که در قرآن هم می خوانیم:
واذ قال لقمـن لابنه وهو یعظه یـبنی لا تشرک بالله ان الشرک لظـلم عظیم• ولا تصعر خدک للناس ولا تمش فی الارض مرحـا ان الله لا یحب کل مختال فخور• واقصد فی مشیک واغضض من صوتک ان انکر الاصوت لصوت الحمیر.(به خاطر بیاور) هنگامی را که لقمان به فرزندش -در حالی که او را موعظه می‌کرد- گفت: «پسرم! چیزی را همتای خدا قرار مده که شرک، ظلم بزرگی است.» •(پسرم!) با بی‌اعتنایی از مردم روی مگردان، و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبّر مغروری را دوست ندارد. •(پسرم!) در راه‌رفتن، اعتدال را رعایت کن؛ از صدای خود بکاه (و هرگز فریاد مزن) که زشت‌ترین صداها صدای خران است.
فرهنگ قرآن،مرکز فرهنگ و معارف قرآن،برگرفته از مقاله «زمینه‌های تواضع»
