سازمان قضائی نیروهای مسلح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سازمان قضایی نیروهای مسلح بخشی از قوه قضائیه که از دادسراها و دادگاههای نظامی تشکیل شده، و با هدف رسیدگی به
جرائم خاص نظامیان، فعالیت می‌کند. در این اثر به مفهوم، حدود صلاحیت دادگاههای نظامی، و ... پرداخته می‌شود.
یکی از مراجع دادگستری و منفک از
نیروهای مسلح، و از مراجع خاص قضائی، سازمان قضائی نیروهای مسلح می‌باشد که به جرائم خاص نظامیان رسیدگی می‌نماید. ریاست سازمان قضائی به عهده رئیس شعبه اول نظامی ۱ مرکز می‌باشد و عنداللزوم می‌تواند دارای یک یا دو معاون باشد.
درمعیت دادگاههای نظامی دادسرای نظامی قراردارد که از
دادستان و تعدادی
دادیار و
بازپرس تشکیل می‌گردد. وظائف و اختیار دادستان و دادیاران و بازپرسان نظامی، تعقیب و تحقیقات از
متهم نظامی برابر
قانون آیین دادرسی نیروهای مسلح می‌باشد. پس از صدور
قرار نهایی توسط دادیار یا بازپرس نظامی، براساس کیفر خواست صادره توسط دادستان نظامی، پرونده کیفری با توجه به حدود و صلاحیت دادگاههای نظامی یک و دو (حسب مورد) به دادگاههای مذکور ارسال می‌گردد.
«برای رسیدگی به جرائم مروبط به وظائف خاص نظامی یا انتظامی اعضای ارتش، ژاندارمری، شهربانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، محاکم نظامی مطابق قانون تشکیل می‌گردد ولی به جرائم عمومی آنان و جرائمی که در مقام ضابط دادگستری مرتکب شوند، در محاکم عمومی رسیدگی می‌شود. دادستان و دادگاههای نظامی بخشی از قوه قضائیه کشور و مشمول اصول مربوط به این قوه هستند» (اصل ۱۷۲)
در مراکز استان‌ها اداره دادرسی قضائی نیروهای مسلح استان مرکب از دادگاه و دادسرای نظامی و در شهرستانهای موردنیاز، دادسرای نظامی تشکیل می‌شود.
در استان‌هایی که تراکم پرونده در حد تشکیل اداره دادرسی نیست، به پیشنهاد رئیس سازمان قضائی و تصویب رئیس قوه قضائیه، دادگاه نظامی ۲ مستقل، در امور کیفری تشکیل می‌شود. تصویب تشکیلات مزبور و تعیین تعداد شعب دادسرا و دادگاه نظامی ۲ به عهده رئیس قوه قضائیه می‌باشد. نخستین دادگاه رسیدگی کننده به جرائم خاص نظامیان، دادگاه نظامی ۲ می‌باشد که با یک رئیس یا عضو علی البدل تشکیل می‌گردد. در صورت نیاز به مشاوره، رئیس دادگاه نظامی ۲، از ریاست سازمان قضائی، تقاضای یک نفر قاضی مشاور می‌کند.
رسیدگی به کلیه جرائم ارتکابی توسط نظامیان به جز مواردی که در صلاحیت اختصاصی دادگاه نظامــی ۱ می‌باشد، توسط دادگاه نظامی ۲ صورت می‌گیرد. کلیه آرا صادره از دادگاه نظامی ۲ قابل تجــدیدنظــر در دادگاه نظامی یک می‌باشد.
مرجع نخستین رسیدگی به جرائم مهم و همچنین مرجع تجدید نظر احکام صادره از دادگاه نظامی۲، دادگاه نظامی ۱ می‌باشد، که از یک رئیس یا عضو علی البدل و یک نفر مشاور تشکیل می‌گردد، قبل از صدور حکم، مشاور می‌بایست پرونده را دقیقا مطالعه و نظریه مشورتی خودرا مستدلا بیان نماید، سپس رئیس دادگاه نظامی ۱ مبادرت به صدور حکم می‌نماید. کلیه احکام صادره از دادگاه نظامی ۱ قابل تجدنظر در
دیوان عالی کشور می‌باشد و احکام صادره در مقام مرجع تجدید نظر کننده در احکام دادگاه نظامی ۱ قطعی است.
(۱) ـ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
(۲) ـ قانون سازمان قضایی نیرهای مسلح.
(۳) ـ سایت قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران.
•
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «سازمان قضائی نیروهای مسلح»، تاریخ بازیابی:۱۴۰۰/۰۲/۱۹.
