سوئیفت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سوئیفت (Swift) از اصطلاحات
تجارت بین‌الملل و مخفف عبارت "جامعه جهانی ارتباط های مالی بین بانکی (Society For Worldwide Interbank Financial Telecommunication) می باشد. شبکه سوئیفت به این منظور ایجاد شده است که روشی ثابت و بین‌المللی باشد تا بانک‌ها به کمک آن، بتواند
پول را از کشوری به کشور دیگر منتقل کنند.
شبکه سوئیفت از سال ۱۹۷۳ در
بلژیک آغاز به کار کرده است و تا به امروز شبکه‌ای را ایجاد کرده که ده هزار موسسه مالی در ۲۱۲ کشور دنیا شعبه داشته و اطلاعات تراکنش‌های مالی را برای یکدیگر ارسال می‌کنند. قبل از شبکه سوئیفت از سیستمی به نام
تلکس (Telex) برای انتقال پول استفاده می‌کردند که
امنیت لازم را نداشته و به‌روز نبوده است.
در شبکه سوئیفت به کمک کدهای سوئیفت نیز دستورهای پرداختی را به حساب‌های موسسه‌های مالی ارسال می‌کنند تا دیگر نیاز به انتقال خود وجوه نباشد. از مزایای سوئیفت می‌توان به قابلیت اطمینان، سرعت، استاندار، ایمنی سیستم، صرفه‌جویی در هزینه و قابلیت دستیابی اشاره کرد.
سوئیفت یک شبکه بین‌المللی ارتباط مالی بین بانکی است که
تسهیلات و خدماتی ویژه‌ای را از طریق مراکز رایانه‌ای در سراسر دنیا ارائه می‌دهد.
سوئیفت در واقع مخفف کلمه (Society Worldwide Interbank Financial Telecommunication) است که به فارسی می‌توان آن‌را به «جامعه جهانی ارتباط بین بانکی» ترجمه کرد.
این سیستم، به‌صورت چند کاربره است و مؤسسه آن به‌صورت
شرکت تعاونی اداره می‌شود. بانک‌های عضو، در آن دارای
سهام بوده و در
سود مؤسسه سهیم هستند. سوئیفت راه مطمئنی برای تبادل انواع پیغام‌ها، سفارش خرید، فروش، رساندن راهنمایی‌هایی جهت نحوه تحویل، ارسال یا موارد مشابه است. هدف اولیه از ایجاد سوئیفت، جایگزینی روش‌های ارتباطی غیراستاندارد کاغذی و یا انتقال پیام از طریق تلکس در سطح بین‌المللی با یک روش استاندارد جهانی بود؛ اما از بدو تاسیس تا به‌حال دچار تحول اساسی در روش‌ها و مکانیزم‌های مورد استفاده خود گردیده است.
قبل از به‌وجود آمدن سوئیفت،
مبادلات پولی در سطح بین‌المللی از امنیت، اطمینان و استاندارد لازم برخوردار نبود و در این زمینه، خلا وسیعی احساس می‌شد. به‌دنبال این احساس، که سرویس مالی بین‌المللی دارای استاندارد بسیار بالا از لحاظ ایمنی و قابلیت اطمینان نبوده است، بررسی‌ها و مطالعات اولیه آن توسط اداره‌ای در مرکز بلژیک با پشتیبانی ۲۳۹ بانک از ۱۵ کشور انجام شد. هدف از این مطالعات، تسهیل ارتباطات اطلاعاتی که در سراسر دنیا پخش شده و ایجاد یک زبان مشترک و استاندارد برای نقل و انتقال مالی بین‌المللی بوده است.
سرانجام، سوئیفت در سال ۱۹۷۴ با حضور اعضای اصلی و شرکا از ۱۷ کشور جهان و با ۵۰ مشتری بنیان‌گذاری شد و مرکز آن در
بروکس قرار داشت. در سال ۱۹۷۵، قوانین امنیتی و اعتباری سوئیفت وضع شد و اعضای مالی پشت صحنه سوئیفت تعیین شدند. در این زمان، ۵۱۰ مشتری از ۱۷ کشور عضو شدند؛ ولی پیغام مالی رد و بدل نشد. در سال ۱۹۷۶، اولین مرکز عملیاتی سوئیفت راه‌اندازی شد و در سال ۱۹۷۷ آلبرت پرنس بلژیک اولین پیغام را از طریق سوئیفت ارسال کرد.
در سال ۱۹۸۰ برای اولین بار پای کشورهای آسیایی به سوئیفت باز شد و کشورهای
هنگ کنگ و
سنگاپور به‌عنوان پیشتاز کشورهای آسیایی شروع به فعالیت و کار با سوئیفت کردند. در حال حاضر بالغ بر ۱۸۷ کشور و ۶۰۰۰ بانک و مؤسسه مالی در سراسر دنیا عضو شبکه سوئیفت هستند. هسته اصلی آن در کشور بلژیک می‌باشند و کشورهای
آمریکا،
هلند،
هنگ کنگ و
انگلیس به‌عنوان مراکز پشتیبان مشتریان هستند.
فرض کنید یک فروشنده و یک خریدار می‌خواهند یک معامله تجاری را از طریق اینترنت انجام دهند؛ برای این کار از
گواهینامه دیجیتالی (Indentures) یک نوع نرم‌افزار مخصوص در شبکه اینترنتی است که برای بررسی جوانب امنیتی پیغام‌های مؤسسات در شبکه سوئیفت طراحی شده است. که توسط بانک صادرشده، استفاده می‌کنند. در این صورت مراحل زیر را دنبال می‌شود.
۱. خریدار، یک سفارش خرید را از طریق شبکه اینترنت صادر می‌کند.
۲. فروشنده نیاز دارد که هویت خریدار و همچنین گواهینامه و درخواست او، تضمین، تصدیق و اعتبار‌یابی شود.
۳. خریدار، سفارش خرید خود را از طریق (
Trust Act)، به‌معنای گواهی عملیات (اعتماد عملیات) بوده و یک سایت اینترنتی برای موسسات است که از طریق سرور Trust Act مسائل امنیتی را بررسی می‌نماید. گواهی و ارسال می‌کند.
۴. Trust Act از بانک مربوطه، اعتبار و تصدیق هویت مشتری را در خواست و به‌طور هم‌زمان Trust Act، صحت و سقم هویت دو بانک را با
Indentures بررسی می‌کند.
۵. زمانی‌که اعتبار اخذ شد، Trust Act سفارش تضمین‌شده و تصدیق‌شده را به فروشنده منعکس می‌کند. بنابراین فروشنده می‌تواند به آن اعتماد نماید.
۶. فروشنده یک رسید به خریدار می‌دهد؛ در نتیجه، خریدار یک رسید تضمین‌شده از فروشنده قابل اطمینان دارد.
۷. Trust Act، یک ثبت زمانی از همه پیغام‌ها را حفظ می‌کند.
۸. پس از یک مرحله، کلیه نقل و انتقالات پیام‌ها
مبادله و ثبت می‌شود.
کاربران سوئیفت به سه دسته تقسیم می‌شوند:
۱. عضو (سهام‌داران)؛ اعضا، شامل بانک‌ها، دلالان واجد شرایط، واسطه‌های معالات بازرگانی و سهام
مؤسسات سرمایه‌گذاری هستند.
۲. عضو جزء؛ یک سازمان که واجد شرایط لازم جهت عضویت در سوئیفت است و بیش از ۵۰ درصد سهام آن به‌طور مستقیم و یا ۱۰۰ درصد سهام آن به‌طور غیرمستقیم در اختیار یک عضو سوئیفت هست. یک عضو جزء باید کاملا تحت کنترل مدیریتی اعضا باشد.
۳. شرکا؛ شامل دلالان و واسطه‌هایی که در زمینه سهام،
اراق و مسائل مالی مربوطه فعالیت دارند،
مؤسسات سپرده‌گذاری و تسویه (نقل و انتقال بانکی) مرکزی،
دلالان پول،
شرکت خدماتی امانات،
مؤسسات تجاری،
مؤسسات مالی غیرسهامی، دفاتر نمایندگی، صادرکنندگان چک‌های مسافرتی و غیره هستند.
استفاده وسیع از شبکه جهانی سوئیفت، به‌واسطه دارا بودن مزایای زیاد، در
بانکداری بین‌المللی، به‌شرح زیر است:
سیستم پیام‌رسانی سوئیفت، قابل اطمینان (Reliable) است؛ به‌طوری‌که از تاریخ شروع فعالیت سوئیفت، در سال ۱۹۷۷ تاکنون حتی یک پیام مالی بین بانکی مخدوش یا گم نشده است؛ بنابراین به‌جرات، می‌توان بیان داشت که براساس عملکرد سی سال گذشته سیستم جهانی سوئیفت، تقریبا صددرصد پیام‌های ارسالی و دریافتی از مبدا تا مقصد بدون هیچ‌گونه اشکال و دخل و تصرفی مبادله خواهد شد.
از آنجا که اکثر پیام‌های بانکی، تعهدآور بوده و منشا مالی دارد، امنیت (Security) انتقال آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و شبکه جهانی سوئیفت، با بهره‌گیری از جدیدترین پدیده‌های تکنولوژیک، از لحاظ ایمنی در سطح بالایی قرار دارد. در راستای همین نکته، تنها افراد مجاز توانایی ورود به سیستم و استفاده از آن‌را دارند.
نظر به این‌که سیستم سوئیفت، از آخرین دست‌آوردهای الکترونیک در زمینه ارتباطات استفاده می‌کند، ارسال هر پیام در ظرف چند ثانیه صورت می‌گیرد. در این راستا، طول پیام (کوتاهی یا بلندی) و بُعد مسافت در ارسال پیام دخالتی ندارند.
استاندارد و یک‌نواخت بودن فرمت پیام‌های ارسالی از طریق شبکه جهانی سوئیفت، امتیاز دیگر این سیستم است. سوئیفت، از یک زبان مشترک در امور بانکداری بین‌المللی استفاده می‌کند و مانند هر مقوله دیگر، زبان و اصطلاحات خاص خود را دارد؛ به‌طوری‌که تمام اصطلاحاتی که در این سیستم به‌کار گرفته می‌شوند، برای همه طرف‌های درگیر و استفاده‌کننده از قبل تعریف شده و آشنا هستند. این هم‌گونی پیام و استاندارد بودن فرمت آنها مانع از تفاسیر و برداشت‌های گوناگون می‌شود.
در حال حاضر، هزینه ارسال هر پیام ۳۲۵ کاراکتری حدود سه صدم یورو است. اگر حجم پیام‌های یک بانک از حد نصابی بیشتر شود، این هزینه به‌میزان قابل توجهی تقلیل می‌یابد. به‌علاوه، کارمزد دریافتی کارگزاران برای اجرای پیام‌های سوئیفتی یا تلکسی متفاوت است و تقریبا کارمزد اجرای پیام سوئیفتی نصف کارمزد اجرای پیام تلکسی است.
در دسترس بودن (Availability) سیستم سوئیفت در تمام ۲۴ ساعت شبانه‌روز و در طول تمام ایام هفته، ماه و سال یکی دیگر از مزیت‌های مهم این سیستم است. از آنجا که سوئیفت ارزان‌تر، سریع‌تر و مطمئن‌تر از تلکس است، جایگزین تلکس شده است و فقط در مواردی که بانک گیرنده پیام، هنوز به عضویت سوئیفت در نیامده، به‌ناچار باید از تلکس جهت ارسال پیام بین بانکی استفاده نماید.
•
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «سوئیفت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۳/۱۷.
