سَبت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَبت: (يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ)«سَبت» در لغت، به معناى تعطيل عمل براى استراحت است و اين كه در قرآن در
سوره نبأ مى‌خوانيم:
(وَ جَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُباتاً:) «خواب شما را مايه راحت شما قرار داديم» نيز اشاره به همين موضوع است. روز شنبه را از اين جهت
«يوم السَّبت» ناميده‌اند كه برنامه‌هاى كسب و كار معمولى در آن تعطيل مى‌شد، سپس اين نام بر اين روز باقى ماند.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با سَبت:
(و اَسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا وَ يَوْمَ لاَ يَسْبِتُونَ لاَ تَأْتِيهِمْ كَذَلِكَ نَبْلُوهُم بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ) (و از آن‌ها درباره سرگذشت شهرى كه در ساحل دريا بود بپرس. زمانى كه آن‌ها در روزهاى شنبه، تجاوز و نافرمانى
خدا مى‌كردند؛ همان هنگام كه ماهيانشان، روز شنبه كه روز تعطيل و عبادت بود، بر سطح آب، آشكار مى‌شد؛ امّا در غير روز شنبه، به سراغ آن‌ها نمى‌آمد؛ اين‌گونه آن‌ها را به چيزى آزمايش كرديم كه نافرمانى مى‌كردند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مقصود از حاضر دريا بودن در نزديكى دريا و مشرف به آن قرار داشتن است. يعدون از تعدى و در اينجا مقصود تجاوز از آن حدود و مقرراتى است كه خداوند براى روز شنبه يهود جعل فرموده بود، و آن اين بود كه بخاطر بزرگداشت اين روز شكار ماهى را ترك كنند.(إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتانُهُمْ) مقصود از ماهى‌هاى ايشان ماهى‌هاى سمت ايشان است.
(يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً) كلمه شرع جمع شارع است كه به معناى ظاهر و آشكار است، يعنى روزهاى شنبه ماهى‌هاى سمت ايشان خود را آشكار مى‌كردند و روى آب پيدا مى‌شدند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ جَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُباتاً:) (و خواب شما را مايه آرامشتان قرار داديم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه سبات به معناى راحتى و فراغت است، چون خوابيدن باعث آرامش و تجديد قواى حيوانى و بدنى مى‌شود، و خستگى ناشى از بيدارى و تصرفات نفس در بدن از بين مى‌رود.
بعضى گفته‌اند: كلمه سبات به معناى قطع است، و اگر خواب را قطع خوانده، بدين جهت بوده كه در خواب تصرفات نفس در بدن قطع مى‌شود. اين وجه هم نزديك به همان وجه قبلى است. بعضى ديگر گفته‌اند: سبات به معناى مرگ است، و اگر خداى سبحان خواب را جزو مرگ دانسته، تنها در اين آيه نبوده، در آيه ديگر نيز آن را مرگ خوانده است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «سَبت»، ص۲۸۳.
