شیخ‌هاشم کعبی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کَعبی،شیخ هاشم
از علما و ادبای برجسته مجاهد شیعه عراق در نیمه اول قرن سیزدهم هجری. وی فرزند حَرْدان کعبی بود و در نیمه دوم قرن دوازدهم هجری به دنیا آمد. برخی او را منسوب به قبیله کعب از قبایل عرب شیعه اهواز و نواحی آن می دانند و برخی دیگر وی را از کعیب از توابع قطیف دانسته اند.
وی در اوایل جوانی، کاتب شیخ فارس، رئیس قبیله کعب، بود اما شیخ فارسی بر وی خشم گرفت و او رنجیده خاطر ولی با جرأت تمام شیخ را سرزنش کرد و گفت که به زودی با دست خودت مرا پذیرا خواهی شد.
وی سپس به عراق رفت و برای کسب علم در نجف اقامت گزید. مقدمات و ادبیات عرب را فراگرفت و مدتی طولانی فقه و اصول را نزد استادان آنجا آموخت تا به مرحله درس خارج رسید و از استادان خود اجازه گرفت. سپس به موطن خویش بازگشت. افراد قبیله به احترام او به استقبالش رفتند و او را به جایگاه شیخ فارسی آوردند. شیخ نیز به استقبال او شتافت و شیخ هاشم در آن هنگام وعده خود را به او یادآور شد.
شیخ هاشم فقیهی فاضل و ادیبی برجسته و شاعری توانا بود و اشعار بسیار به عربی در مدایح و مراثی اهل بیت (ع) سرود که بسیار زیبا و محکم است و او را به شاعر اهل بیت مشهور کرده است. وی در خوزستان و در میان قبایل عرب آنجا نفوذ فراوانی داشت.
در ۱۲۲۸ ق عباس میرزا (نایب السلطنه) برای پایان دادن پیروزمندانه به جنگ ده ساله با روس ها به بسیاری از علمای ایران نامه نوشت و تقاضای صدور فتوا بر ضد روس ها را کرد. شیخ هاشم نیز کتابی در باب جهاد نوشت و بر وجوب جهاد با «کافران لعنت شده مسیحی روس که لعنت خدا و ملائکه و مردم بر آنها باد» تأکید کرد و آن را العباسیه الحداد فی جهاد اهل الشرک و الالحاد نام نهاد. تاریخ اتمام این کتاب (خطی) روز چهارشنبه ۲۰ صفر ۱۲۳۰ ق است.
تاریخ فوق قطعاً تاریخ کتابت نسخه اصلی نیست زیرا به نوشته عبدالرزاق دنبلی در مآثر سلطانیه رساله های جهادیه علما در ۱۲۲۸ ق به دربار عباس میرزا رسید و قائم مقام از مجموع آن رساله ها،یک رساله در همان سال فراهم کرد. قسمت هایی از مطالب العباسیه الحداد در رساله قائم مقام آمده است.
منابع: اعیان الشیعه،۲۳۷:۱۰، جهادیه (خطی)، ش ۲۳۴۷؛ العباسیه الحداد فی جهاد اهل الشرک و الالحاد (خطی)، ش ۲۳۴۲، معارف الرجال فی تراجم العلما و الادباء، ۳: ۲۵۶-۲۶۳، مکارم الآثار، ۹۲۳:۳، نخستین رویارویی های اندیشه گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب، ۳۷۷، ۳۷۹٫
