• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صحیح مسلم بن حجاج قشیری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کتاب صحیح یا الجامع الصحیح تألیف ابو الحسین مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری می‌باشد.



مسلم بن حجّاج نیشابوری، متوفای ۲۶۱، در حلقه درس بخاری حاضر می‌شده و از شاگردان اوست.


هنگامی که بخاری از نیشابور اخراج شد، مسلم نیز به تبع استادش و به جرم فساد در عقیده از شهر اخراج گردید.
[۱] تذکرة الحفّاظ، ۲، ص۵۸۹، شماره۹۶۱۳.
[۲] وفیات الأعیان، ج۵، ص۱۹۴، شماره۷۱۷.



بنابراین مسلم نیز در عصر خود نزد عالمان بزرگ سنّی مطرود و مردود بوده است.


محمد بن ماسرجی می‌گوید: از مسلم شنیدم که گفت: کتاب صحیح را از میان سیصد هزار حدیث که خود شنیدم، فراهم آوردم.
[۳] تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۰۲.    
[۴] البدایه و النهایه، ج۱۱، ص۴۰.    

صحیح مسلم پس از صحیح بخاری معتبرترین کتاب نزد اهل سنت است. و بنا به نقل ابن کثیر عالمان در غرب جهان اسلام و ابو علی نیشابوری در شرق جهان اسلام صحیح مسلم را حتی بر صحیح بخاری ترجیح می‌دهند.
[۵] البدایه و النهایه، ج۱۱، ص۴۰.    
[۶] مقدمه ابن صلاح، ص۲۰.

شمار روایات صحیح مسلم ۷۲۷۵ روایت و با حذف مکررات ۳۰۱۸ روایت است.


هم‌چنین برخی از علمای اهل سنّت به کتاب مسلم خدشه وارد کرده‌اند؛ با این وجود، برخی دیگر کتاب مسلم را بر کتاب بخاری مقدم دانسته‌اند و برای صحیح مسلم مقاماتی ذکر کرده‌اند. حافظ ابوعلی نیشابوری ـ که از محدّثین بزرگ اهل سنّت است ـ در مورد کتاب مسلم می گوید:
ما تحت أدیم السماء کتاب أصحّ من کتاب مسلم؛
[۷] مقدّمة فتح الباری، ج۱۰.
[۸] تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۰۲.    
[۹] سیر أعلام النبلاء، ج۱۶، ص۵۵.
در زیر آسمان کتابی صحیح‌تر از کتاب مسلم وجود ندارد.


به اعتقاد بزرگان مغاربه و ابن حزم اندلسی، کتاب مسلم بر کتاب بخاری مقدّم است.
[۱۰] تذکرة الحفّاظ، ج۲، ص۵۸۹.
[۱۱] إرشاد الساری، ج۱، ص۳۸.
[۱۲] شرح صحیح مسلم، ج۱، ص۱۴.
[۱۳] سیر أعلام النبلاء، ج۱۲، ص۵۶۶.



شرح صحیح مسلم بن حجاج از نووی (م ۶۷۷)
الدیباج علی صحیح مسلم بن الحجاج از جلال الدین سیوطی (م ۹۱۱)


گرچه مسلم نیز بسان بخاری روایات را در صورت برخورداری از شرائطی، صحیح دانسته و در کتاب خود آورده است، امّا در برخی از شرائط با بخاری هماهنگ نیست. مثلاً بخاری در نقل حدیث همزمانی راوی با شیخ حدیث و ملاقات آن دو را شرط می‌داند، اما مسلم همزمانی را کافی دانسته و ملاقات را لازم نمی‌داند. از سوی دیگر ملاک‌های توثیق از نگاه بخاری و مسلم یکسان نیست. بدین خاطر مسلم روایات برخی از راویان را آورده که بخاری از ذکر آنها اجتناب کرده است.
از سوی دیگر صحیح مسلم را از جهاتی که بیشتر به ساختار و چینش روایات مربوط است بر صحیح بخاری ترجیح داده‌اند هر چند بخاری از جهت غوص در دانش حدیث و گسترش آگاهی در این زمینه و نیز بهره‌مندی بیشتر از بزرگان حدیث بر مسلم برتری دارد، چنان که مقام استادی او بر مسلم، برتری او را تقویت کرده است.
[۱۴] شرح مسلم، ج۱، ص۱۱.
[۱۵] شرح مسلم، ج۱، ص۲۲.
[۱۶] اصول الحدیث، ص۳۱۶-۳۱۸.
[۱۷] اضواء علی السنة المحمدیه، ص۳۲۲-۳۳۹.


 
۱. ↑ تذکرة الحفّاظ، ۲، ص۵۸۹، شماره۹۶۱۳.
۲. ↑ وفیات الأعیان، ج۵، ص۱۹۴، شماره۷۱۷.
۳. ↑ تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۰۲.    
۴. ↑ البدایه و النهایه، ج۱۱، ص۴۰.    
۵. ↑ البدایه و النهایه، ج۱۱، ص۴۰.    
۶. ↑ مقدمه ابن صلاح، ص۲۰.
۷. ↑ مقدّمة فتح الباری، ج۱۰.
۸. ↑ تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۰۲.    
۹. ↑ سیر أعلام النبلاء، ج۱۶، ص۵۵.
۱۰. ↑ تذکرة الحفّاظ، ج۲، ص۵۸۹.
۱۱. ↑ إرشاد الساری، ج۱، ص۳۸.
۱۲. ↑ شرح صحیح مسلم، ج۱، ص۱۴.
۱۳. ↑ سیر أعلام النبلاء، ج۱۲، ص۵۶۶.
۱۴. ↑ شرح مسلم، ج۱، ص۱۱.
۱۵. ↑ شرح مسلم، ج۱، ص۲۲.
۱۶. ↑ اصول الحدیث، ص۳۱۶-۳۱۸.
۱۷. ↑ اضواء علی السنة المحمدیه، ص۳۲۲-۳۳۹.



سایت اندیشه قم    
سایت آیت‌الله میلانی    



جعبه ابزار