عبرت از اصحاب ایکه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ایک در اصل به معنای درختان به هم پیچیده است و به نیزاری که درختانی چون
سدر و
اراک در آن می‌روید گفته می‌شود.
اصحاب ایکه در چنین جایی زندگی می‌کرده‌اند
که به سبب رزائلشان و عبرت دیگران عذاب شدند.
در
قرآن کریم سرگذشت
کیفر اصحاب ایکه، آیینه مایه
عبرت برای دیگران معرفی شده است.
تفسیر نمونه در آیات۷۹
سوره حجر ، به دو بخش دیگر از سرگذشت اقوام پیشین تحت عنوان (
اصحاب الایکه) و (
اصحاب الحجر) اشاره می کند، و بحثهاى عبرت انگیزى را که در آیات پیشین پیرامون
قوم لوط بود تکمیل مى نماید.
نخست مى گوید: اصحاب الایکه مسلما مردمى ظالم و ستمگر بودند (و ان کان اصحاب الایکة لظالمین).
(و ما از آنها
انتقام گرفتیم ) و در برابر ظلمها و ستمگریها و سرکشیها ، مجازاتشان نمودیم (فانتقمنا منهم).
و سرزمینهاى این گروه و قوم
لوط که داستانشان گذشت ، بر سر راه شما قرار داد و آشکار است.
فانتقمنا منهم و انهما لبامام مبین. «پس از آنان انتقام گرفتيم و آن دو(
شهر اكنون) بر سر راهى آشكاراست.»
کذب اصحـب لـیکة المرسلین «اصحاب ایکه فرستادگان را تکذیب کردند.»
فکذبوه فاخذهم عذاب یوم الظلة انه کان عذاب یوم عظیم« پس او را تکذیب کردند و عذاب روز ابر (آتشبار) آنان را فرو گرفت به راستی آن عذاب روزی هولناک بود.»
در تفسیر نمونه به نحوه عذاب اینگونه آمده است:
ظله در اصل به معنى قطعه ابرى است که سایه مى افکند بسیارى از مفسرین در ذیل
آیه چنین نقل کرده اند که هفت
روز گرماى سوزانى سرزمین آنها را فرا گرفت ، و مطلقا نسیمى نمى وزید ناگاه قطعه ابرى در
آسمان ظاهر شد و نسیمى وزیدن گرفت، آنها از
خانه هاى خود بیرون ریختند و از شدت ناراحتى به سایه ابر پناه بردند.
در این هنگام
صاعقه ای مرگبار از ابر برخاست ، صاعقه اى با صداى گوش خراش، و به دنبال آن آتش بر سر آنها فرو ریخت، و لرزهاى بر
زمین افتاد، و همگى هلاک و نابود شدند.
مى دانیم صاعقه که نتیجه مبادله
الکتریسته نیرومند در میان
ابر و زمین است هم صداى وحشتناکى دارد، و هم
جرقه آتشبار بزرگى، و گاهى با
لرزه شدیدى نیز در محل وقوع صاعقه همراه است ، به این ترتیب تعبیرات گوناگونى که راجع به
عذاب قوم شعیب در سوره هاى مختلف
قرآن آمده ، همه به یک حقیقت باز مى گردد، در
سوره اعراف آیه ۹۱ تعبیر به
رجفه (زمین لرزه) و در
سوره هود آیه ۹۴ تعبیر به
صیحه (فریاد عظیم) و در آیات مورد بحث، تعبیر به عذاب یوم الظلة آمده است.
ان فی ذلک لایة... « قطعا در این (عقوبت درس) عبرتی است و (لی) بیشترشان
ایمان آورنده نبودند.»
در پایان این داستان همان را مى گوید که در پایان شش داستان گذشته از
انبیاء بزرگ آمده بود:
مى فرماید: در سرگذشت مردم سرزمین ایکه و
دعوت پر مهر پیامبرشان
شعیب ، و لجاجتها و سرسختیها و تکذیبهاى آنان ، و سرانجام نابودى این قوم ستمگر با
صاعقه مرگبار، نشانه و درس عبرتى است (ان فى ذلک لایة ).
اما اکثر آنها
ایمان نیاوردند (و ما کان اکثرهم مؤ منین ).
با این حال
خداوند رحیم و
مهربان به آنها مهلت کافى داد تا به خود آیند و خویشتن را اصلاح کنند، و هنگامى که مستوجب
عذاب شدند با
قدرت قهاریش آنها را گرفت ، آرى پروردگار تو شکست ناپذیر و رحیم است (و ان ربک لهو العزیز الرحیم).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «عبرت از اصحاب ایکه».
