• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فلق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فَلْق (به فتح فاء و سکون لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای شکافتن است.
هشت مورد از آن در «نهج البلاغه» آمده است.



فَلْق شكافتن است. «فَلَقَ‌ الشّى‌ء فَلْقاً: شقّه».
فالِق: شكافنده است.
فَلَق: (به فتح فاء و لام) اسم مصدر، به معنى شكافته شده است. و به معنى «الخلق كلّه» آمده است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۳

امیرالمومنین (علیه‌السلام) در خطبه ای در مورد قبول خلافت می فرماید: «أَمَا وَ الَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ، وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ ...» «قسم به خدائيكه دانه را شكافته و انسان را آفريده است.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - خطبه ۱۰۷

حضرت (علیه‌السلام) در وصف خودشان هم میفرمايند: «فَاسْتَمِعُوا مِنْ رَبَّانِیِّکُمْ ... فَلَقَدْ فَلَقَ لَكُمُ الاَْمْرَ فَلْقَ الْخَرَزَةِ، وَ قَرَفَهُ قَرْفَ الصَّمْغَةِ» ، «از پيشواى ربانى خود بشنويد، كار را براى شما شكافت مانند شكافتن مهره و تراشيد آنرا مانند تراشيدن صمغ» (شرح‌های خطبه: )

۲.۳ - خطبه ۱۲۴

در مورد جنگیدن با دشمنان میفرمایند: «ضَرْبٍ یَفْلِقُ الْهَامَ» «ضربتى كه استخوانهاى سر را بشكافد.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۴ - خطبه ۲۳۳

امام علی (علیه‌السلام) درباره اختلاف طبایع مردم فرموده اند: «إِنّمَا فَرّقَ بَینَهُم مبَاَد ِئُ طِینِهِم وَ ذَلِکَ أَنّهُم کَانُوا فِلقَة مِنْ سَبَخِ أَرْضٍ وَ عَذْبِهَا» يعنى «فرق طبايع انسانها در اثر اختلاف طینت و گلهاى آنهاست كه در اوّل قطعه‌اى بودند از شور و شيرين زمين.» (شرح‌های خطبه: )
فِلْقَه (به كسر فاء و سکون لام): قطعه شكافته شده.

از این ماده هشت مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۴۵.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۲۲۹.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۹۸.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۹۸.    
۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۹۹.    
۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۶، خطبه۳.    
۸. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۳۱، خطبه۳.    
۹. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰، خطبه۳.    
۱۰. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۱، خطبه۳.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۴.    
۱۲. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۰.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۹۸.    
۱۴. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۱.    
۱۵. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۰۲.    
۱۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه۱۰۷.    
۱۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۲۰۸، خطبه۱۰۶.    
۱۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۷، خطبه۱۰۸.    
۱۹. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۱، خطبه۱۰۸.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴.    
۲۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۵۴۰.    
۲۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۰۱.    
۲۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۹۱.    
۲۵. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۳۶.    
۲۶. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۷.    
۲۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۸۲، خطبه۱۲۴.    
۲۸. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۷، خطبه۱۲۰.    
۲۹. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۸۱، خطبه۱۲۴.    
۳۰. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۹، خطبه۱۲۴.    
۳۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۵.    
۳۲. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۵.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۲۷۵.    
۳۴. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۶۴.    
۳۵. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۸.    
۳۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۷۰، خطبه۲۳۳.    
۳۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۲۵۵، خطبه۲۲۹.    
۳۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۵۴، خطبه۲۳۴.    
۳۹. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵۵، خطبه۲۳۴.    
۴۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۳.    
۴۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۵.    
۴۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۵۴۰.    
۴۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۴۶.    
۴۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۹.    
۴۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۲۵، خطبه۱۰۰.    
۴۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۱۹، خطبه۱۸۵.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فلق »، ج۲، ص۸۲۸.    






جعبه ابزار